پژوهشی درباره فرهنگ عامه
کتاب «به قول مردم گفتنی (چند و چونی خندستانی)» اثر جواد مجابی توسط نشر چشمه تجدید چاپ و راهی ویترین کتابفروشیها شد. مجابی در این اثر طنز سراغ فرهنگ و ادبیات کوچه و بازار رفته و به شناسایی ضربالمثلها در زبان عامه پرداخته است.
مجابی معتقد است در این اثر زبان خود مردم عینا و بدون بدون دخالت نویسندگان عرضه میشود. زبان مردمی در این آثار دقیق، ظریف، سنجیده به قاعده صریح و البته بُرا و گاهی هتاک است. این ضربالمثلها به همه چیز این روزگار طعنه و کنایه میزنند.
او با ضربالمثلها داستان ساخته و سعی کرده تا حد زیادی هم با خود ضربالمثلها شوخی کند و به کمک آنها مطالب اجتماعی امروز خود را بیان کند. در مواردی هم سعی کرده، نظیرهسازی انجام دهد و بعضی از موارد را با توجه به ساختار کارها عینا بسازد.
«اشاره نسبتاً مهم»، «سومشخص و راوی نامرئی»، «جون شما جون خونه علیالخصوص صندوقخونه»، «سالمندان همدیگر را جر میدهند»، «اینش رو اونش افتاده»، «کجخلقی اولصبحی»، «روزان روزش…»، «در این تیمارخانه، الدرمبلدرم الکی»، «حالی بیقالومقال»، «خلایق هرچی لایق»، «احوال آنان و شرب الیهودشان!» ، «تو این مزار کسی نیس»، «به قول مردمی گفتنی»، «حکایات راوی نامرئی»، «از حکایات متفرقه»، «این آب و نان چرخ» و «تتمه» عناوین کتاب «به قول مردم گفتنی (چند و چونی خندستانی)» را در برمیگیرد.
مجابی در این اثر طنز معتقد است که ضربالمثلها ، بهترین صورت زبانی مردم را آشکار میکنند. در ضربالمثلها افراد تجربه زندگی روزمره خود را با آمیختن پندی عبرتآموز درباره حوادث زندگی چون تولد و مرگ در جمله یا حکایتی تلخیص کردند. حال اگر این تمثیل یا حکایت به طبع مردم خوش بیاید، دهان به دهان میچزخد و گاه به آن افزوده یا کاسته میشود تا به عنوان تمثیلی برگرفته از خرد جمعی نقل مردم جامعه و در محاورات روزمره بر زبان جاری شود.
مولف «به قول مردم گفتنی» درباره منبع تحقیق و پژوهش خود معتقد است که اغلب روایتهای کتابش ضرب المثلهای مردمی است که شنیده یا خوانده و برخی را بازسازی کرده است یا حکایات طنزآمیزی که از ادبیات عامه الهام گرفتند و یکی دو روایت نخست کتاب نیز عینا از مثلهای مردمی گرفته شده است.
کتاب «به قول مردم گفتنی» اثر جواد مجابی در ۱۱۷ صفحه، شمارگان ۵۰۰ نسخه و به بهای ۲۲ هزار تومان از وی نشر چشمه روانه کتابفروشیها شده است.