ناصر فکوهی سخنانش را با کشته شدن هموطنان در هواپیمایی اوکراین آغاز کرد و گفت: اکنون وضعیت خوبی در کشور نیست و ما دانشگاهیان پافشاری میکنیم که باید این مساله واکاوی شود زیرا دانشجویان عزیز ما جانشان را در این هواپیما از دست دادهاند و در این هواپیما هزاران سال بر باد رفته است!
ناصر فکوهی با اشاره به ویژگیهای انسانشناسی خلاق گفت : ۲۵ سال پیش که به ایران آمدم با بلوکباشی آشنا شدم، در جامعهای که رو به زوال اخلاقی است باید قدر افرادی که اخلاقگرا هستند بیشتر بدانیم. بلوکباشی بین علم و اخلاق رابطه نزدیک برقرار کرده است و کسانی که تاریخ علم را بشناسند لزوما علم و اخلاق با هم انطباق نداشته است و اصل بر عدم انطباق است اما در بلوکباشی همواره علم با اخلاق همراه بوده است.
فکوهی گفت: امروزه دانشجویان به قدری از اخلاق دور شدهاند که گویی در این کشور هیچگاه اخلاق نبوده است. ما به نسل بعد از بلوکباشی تعلق داریم و بین یک نسل علمی بعد از خودش تنشهایی وجود دارد. در این رشته مردمشناسی بلوکباشی یکی از معدود کسانی است که امکان دارد یک گذار آرام از یک نسل به نسل بعدی منتقل شود. ما باید از مردمشناسی کلاسیک به سمت انسانشناسی به مفهوم مدرن کلمه گذار کنیم.
وی ادامه داد: مردمشناسی میتواند بگوید چرا همه زبانها و فرهنگها ارزش دارند؟ چرا پر از معنا هستند؟ اکنون عطش قدرت و ثروت و یا بهتر بگویم جنون قدرت و ثروت در حال بر باد دادن فرهنگ چندهزار ساله است. بعد از جنگ جهانی آلمان با خاک یکسان شد اما فرهنگ آن پایدار ماند. نجات یک جامعه در قدرت و ثروت نیست بلکه در فرهنگ آن جامعه است. نقش بلوکباشی در زمینه فرهنگ بسیار کلیدی بوده است و در سالهای آینده امیدواریم بلوکباشی بتواند نقش یک گذار را برای تمدن چندهزار ساله ایران داشته باشد.
بلوکباشی چون دماوند نماد فولکلوریست ایرانی
نعمتالله فاضلی سخنران بعدی این مراسم بود، وی گفت: من همنسل استاد نیستم و در مقام شاگرد کوچکی هستم که این توفیق را داشتم تا بیشتر از بلوکباشی بیاموزم. استاد یکی از سرمشقهای فولکلوریک و مردمشناسی ایرانی است. وی نویسنده، محقق، مترجم، انسان وارسته و کمنظیر تاریخ معاصر ایران است. آنچه از بلوکباشی میتوان گفت مساله فولکلوریک است کسی که برای فرهنگ مردم ایران تلاش بسیاری کرد و کتابهایش این گواهی را میدهد که فولکلوریست تمام عیار بوده است.
وی افزود: بلوکباشی در سال ۱۳۳۵ در محضر صادق کیا کارش را آغاز کرده است. بلوکباشی فولکلوریست بوده و فرهنگ مردم ایران را به روش علی علمی پیش برد. او فولکلور را دوست دارد و به آن عشق میورزد. نوشتههای بلوکباشی اسناد فرهنگی ایران معاصر است و منبعی بهشمار میآیند که باید آنها را برای شناخت ایران ارجاع دهیم. نوشتههای بلوکباشی صدا و جان فرهنگ ایران است مانند شعر حافظ که به جان مینشیند.
فاضلی ادامه داد: بلوکباشی فولکلوریک ایرانی است زیرا به ایران عشق میورزد و این از کمیابترین مسایل در نسل دانشگاهی است. این تعداد هر روز کمتر میشود دانشجویانی که بتوانند جان و تاریخ ایرانی را در درون و زبان و مشی و منش خود ادغام کنند و خود سرمشق دیگران شوند. بلوکباشی ایران را میشناخت و میشناسد.
وی افزود: بلوکباشی در مسیر مردمشناسی ایران کار میدانی کرده است و عمرش را صرف این مساله کرده که تفاوتهای فرهنگی و باورها را بشناسد و نشان دهد که میراث فرهنگی چندهزار ساله تبلور پیدا کرده و هنوز زنده است. او در مسیر کار خود بر این مساله تاکید میکند که ببینید، بشناسید و بفهمید. سفر کنید، مردمان را بشناسید، غذاها را بچشید و فرهنگ مردم را از نزدیک لمس کنید و ایران را دوست بدارید.
فاضلی گفت: بلوکباشی نماد فولکلوریست ایرانی است همانطور که دماوند نماد ایران است. نماد ایرانی نه به معنای ملیگرایی و حس ناسیونالیسی و دمیدن در سیاست و قدرت و خشونت بلکه به معنای فرهنگی کلمه. مردمشناسی افزون بر دانش به لمس کردن نیاز دارد. بلوکباشی فرهنگ و مردم ایران را دیده و آن را از نزدیک لمس کرده است. فولکلوریست با فرهنگ مردم در جهان ارتباط پیدا میکند، تاریخ را درک میکند، زبانشناسی، گویشها و انسانشناسی را میشناسد و به دانشهای گوناگون که لازمه شناخت این سرزمین است خود را مسلحمیکند.
شب علی بلوکباشی، مردمشناس پیشکسوت با همکاری دفتر پژوهشهای فرهنگی، مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی، نشر گلآذین و خانه اندیشمندان علوم انسانی شبی برای علی بلوکباشی برگزار میکند.
در این مراسم که یکشنبه ۲۲ دی برگزار شد، نوشآفرین انصاری، کاظم موسوی بجنوردی، ناصر تکمیلهمایون، ناصر فکوهی، نعمتالله فاضلی، پروین صدقیان و علی دهباشی سخنرانی کردند.