نسخهای منحصر به فرد و ارزشمند از «انجیل» با زبان سریانی و با قدمتی حدود هزار ساله که از پوست ماهی ساخته شده، در کتابخانه مرکزی تبریز نگهداری میشود.
ایسنا: کتابخانه مرکزی تبریز محل نگهداری بیش از سه هزار نسخه خطی قدیمی و بسیار باارزش است که یک انجیل قدیمی نیز در میان این کتب نفیس نگه داری میشود؛ این انجیل در نوع خود بسیار نفیس و باارزش بوده و از پوست ماهی ساخته شده و بدین جهت از نفیسترین اناجیل خطی موجود در جهان شناخته میشود.
این انجیل از نوع انجیل کامل بوده و از نظر محتوایی بسیار ارزشمند شناخته میشود؛ چراکه به جای استفاده از کاغذ در تهیه این کتاب از پوست ماهی استفاده شده و این انجیل را به یکی از انجیلهای نفیس جهان تبدیل کرده است.
این انجیل دارای جلد چرمی با لایه زیری چوبی است که توسط طناب به هم چفت و محکم شده و دارای سرطبل است؛ این کتاب قدیمی با زبان سریانی به تحریر درامده و دارای ۲۵۴ ورق بوده که ۲۷ ورق آن با الیاف ابریشمی مرمت شده و هر صفحه آن نیز شامل ۳۲ سطر است.
طبق گفته کارشناس نسخ خطی کتابخانه مرکزی تبریز، برای این کتاب نسخه مشابهی پیدا نشده اما نسخ متعددی از کتاب های دیگر وجود دارد که روی پوست نوشته شده و در سراسر جهان نگهداری میشود.
اکبر تقی پور در این رابطه میافزاید: با توجه به اینکه انجیل های دیگری از نسخههای قدیمیتر در واتیکان و سایر کتابخانه نگهداری میشود از این رو نمیتوان ادعا کرد که این انجیل، قدیمیترین انجیل جهان باشد.
وی ضمن رد شایعات مطرح شده در خصوص این کتاب مبنی بر اینکه «این انجیل پشتوانه پولی ایران بوده است» نیز میگوید: این انجیل پشتوانه پول ایران نبوده و بصورت امانت در بانک نگهداری میشده است؛ این نسخه پیش از این در کتابخانه تربیت بوده و سپس جهت نگهداری به کتابخانه مرکزی(ملی سابق) تبریز تحویل داده شده و اکنون در شرایط استاندارد نگهداری میشود.
انجیل موجود در کتاب خانه تبریز، پشتوانه پول ایران نیست
مدیرکل کتابخانههای عمومی آذربایجان شرقی نیز در این رابطه اظهار کرد: مطلبی که در شبکههای مجازی منتشر شده بود صحت ندارد و هیچ مدرکی دال بر اینکه این کتاب پشتوانه پول ایران بوده است از سوی هیچ مقام رسمی و هیچ سازمان رسمی ارائه نشده و معلوم نیست نویسندگان این مطلب بر چه مبنایی این موضوع را مطرح کردهاند.
شهرام خدایی با تاکید بر اینکه انجیل موجود در کتابخانه مرکزی تبریز یک انجیل قدیمی است که چه بسا قدمتی بیش از هزار ساله دارد، میافزاید: هرگز نمیتوان ادعا کرد که این انجیل، قدیمیترین انجیل جهان باشد؛ این کتاب نیز در کنار بیش از سه هزار جلد کتاب نفیس و خطی قدیمی و بسیار ارزشمند، جزو گنجینه نسخ خطی قدیمی کتابخانه ملی تبریز است.
وی با بیان اینکه این انجیل، نسخه اصلی و دست نویس بوده و انجیلی با این زبان و ویژگی فقط در تبریز وجود دارد، اظهار کرد: این کتاب به زبان آرامی یا آشوری(سریانی) باستانی است که زمانی در ایران ساکن بودند و اکنون نیز نسلشان باقی است و برای خود کلیسای مخصوص دارند و به زبان آرامی و آشوری باستانی سخن می گویند.
وی در رابطه با این انجیل میگوید: در دوره پهلوی اول به نحوی می خواستند این کتاب را از ایران خارج کنند که گمرک وقت مانع از خروج آن میشود؛ بعدها این کتاب قدیمی طی گردش کاری به شهرداری تحویل داده شده و سپس به اداره معارف و در نهایت به کتابخانه ملی تبریز میرسد.
مدیرکل کتابخانههای عمومی استان در این رابطه میگوید: این کتاب نیز در کتابخانه ملی تبریز جزو نسخههای خطی نفیس قرار گرفته و طی سالیان، حفظ و نگهداری شده است.
نمی توان ادعا کرد که قدیمی ترین انجیل جهان است
وی با اشاره به شایعات مطرح شده در مورد این انجیل مبنی بر اینکه «قدیمیترین انجیل جهان است»، گفت: با توجه به تاریخ نگارش انجیل، متوجه میشویم که نمیتواند قدیمیترین انجیل جهان باشد.
وی در این رابطه تشریح میکند: این انجیل متعلق به مسیحیان آشوری است که احتمالا بعدها مسیحی شدهاند، یعنی پیش از این آشوریان، مسیحیانی بوده و انجیلهایی هم داشتهاند؛ همچنین نمایان است که پیش از این انجیلهایی بوده که این نسخه ارزشمند از روی آن دست نویسی شده است، البته صاحب نظران این حوزه به طور تخصصی میتوانند علت این امر را تشریح کنند.
خدایی گفت: نسخههای بسیار باارزشی در کتابخانه تبریز نگهداری می شود که بسیار منحصر به فرد هستند؛ نسخه خطی از خواجه نصیرالدین طوسی یکی از این کتب نفیس و منحصر به فرد بوده که خواجه نصیرالدین با خط خود قوانین وضع شده در علوم ریاضی و هندسه را به تحریر درآورده است.
وی خاطرنشان میکند: آثار و دیوان اشعار شاعران نیز با دست خط خودشان در کتابخانه مرکزی تبریز نگهداری میشود که جزو نسخهها و کتاب های بسیار نفیس و منحصر به فرد جهانی است.
کتابخانه مرکزی تبریز جزو چند مرکز نگهداری نسخ خطی در سطح جهان
وی با اشاره به جایگاه کتابخانه مرکزی تبریز در حفظ و نگهداری از نسخ خطی و نفیس، اظهار می کند: کتابخانه مرکزی تبریز جزو چند مرکز فرهنگی در سطح جهان است که اقدام به نگهداری نسخه های خطی و نفیس میکنند؛ سالانه نسخه شناسان و پژوهشگران بسیاری از کشورهای مختلف در قالب مسافرت فرهنگی برای بازدید از این نسخ خطی به کتاب خانه مرکزی تبریز میآیند.
مدیرکل کتابخانههای عمومی استان با بیان اینکه این نسخ خطی در اختیار پژوهشگرانی که تحقیقاتی در این رابطه دارند، قرار میگیرد، افزود: اسکن شده برخی از نسخههای خطی نیز در سایت کتابخانه مرکزی تبریز موجود است.