یک فعال نشر با اشاره به تخفیفهای بیرویه و بالایی که کتابفروشیها را به تعطیلی میکشاند، میگوید: مخاطبانی که از سایتهای اینترنتی خرید میکنند فقط تخفیفها را میبینند و کاری به سایر مسائل ندارند.
محمدحسن شاطریان بیدگلی، مدیر فروشگاه انتشارات بیدگل، در گفتوگو با ایسنا درباره تخفیفهای نامتعارف سایتهای فروش کتاب اظهار کرد: یکسری تخفیفها را ارشاد میدهد که مشکلی نیست، یکسری هم خود ناشران تخفیف میگذارند که آن هم مشکل ندارد اما تخفیفهایی که بالای ۲۵ درصد و ۳۰ درصد، ۵۰ درصد و ۶۰ درصد است واقعا ضربه میزند. این را بارها و بارها گفته و دربارهاش صحبت کردهایم. کتابفروشان، ناشران و مراکز پخش در اعتراض به این تخفیفهای بیرویه به اتحادیه ناشران نامه نوشتهایم. نمیدانم پشت این تخفیفها چه چیزی است؛ یکسری کتابهای قاچاق هستند، کتابها را از دیگران کپی کرده و هیچ حق تالیف و هزینههای دیگری ندارند و بیرویه چاپ میکنند، قیمتهای وحشتناک میزنند و بعد ۵۰ درصد و ۶۰ درصد به خریدار تخفیف میدهند، یعنی برای توزیعکننده بالای ۷۰ درصد تخفیف که این موضوع به بازار کتاب شدیداً آسیب میزند.
او با اشاره به تخفیف ۸۰ درصدی یکی از سایتها، درباره راههای مقابله با این تخفیفها گفت: باید با متخلفان قاطعانه برخورد شود اما متاسفانه نه قوه قضائیه در این ماجرا همکاری میکند و نه نیروهای انتظامی. چندینبار با آنها جلسه داشته و مذاکره کردهایم اما متاسفانه هیچ اقدامی نشد، بعد هم کرونا آمد و همه چیز رها شد. این ماجرا کتابفروشیها را به تعطیلی میکشاند.
شاطریان در ادامه تصریح کرد: خود من شاهد بودم که مشتری آمده و گفته چرا به فلان کتاب تخفیف نمیدهید، فلانجا ۵۰ درصد تخفیف میدهند. ما چطور باید توضیح دهیم که این کتاب غیرقانونی و قاچاق است؟ خریدار فقط میخواهد کتاب را بخواند و برایش فرقی نمیکند و کاری به این قضایا ندارد. این موضوع نیاز به حمایت جدی از طرف ارگانها و جاهایی که زورشان میرسد دارد. ما هیچ کاری نمیتوانیم انجام دهیم. فقط رد میشویم و میبینیم و بر این بازار آشفته تاسف میخوریم.
او درباره فرهنگسازی در زمینه کتاب قاچاق افزود: باید رعایت کپیرایت در وجود مردم نهادینه شود؛ ما چطور به صدا و سیمایی که خود کپیرایت را رعایت نمیکند، بگوییم آموزش بدهید تا مردم کپیرایت را رعایت کنند؟ در این چندوقت آهنگ مثلهشده همایون شجریان را پخش میکردند، که خودش گفته بود اجازه ندارید پخش کنید. زمانی که رادیو و تلویزیون این مسائل را رعایت نمیکند، ما چطور در وجود مردم و اهل مطالعه نهادینه کنیم که کپیرایت را رعایت کنید و اگر رعایت نکنید عین دزدی است. اگر بتوانیم این موضوع را تفهیم کنیم، قضیه حل است. تفهیم این موضوع نیاز به تبلیغات رادیو و تلویزیون دارد، تاکید کند و توضیح دهد؛ تا زمانی که مردم میخواهند کتاب بخرند، توجه داشته باشند حق تالیف پرداخت شده، کیفیت چاپ رعایت شده یا نه با دستگاه زیراکس چاپ شده و با تخفیف میفروشند. این مسائل به فرهنگسازی نیاز دارد و فرهنگسازی هم دست من و شما نیست، شاید شما بتوانید این مسائل را منعکس کنید ولی کاری از دست ما ساخته نیست. چطور به تک تک خریداران توضیح دهیم کپیرایت رعایت نشده و دزدی است؟
شاطریان درباره تاثیر کرونا و اینترنتی شدن بسیاری از کارها بر شدت این موضوع اظهار کرد: کرونا مقداری مسائل را تشدید کرد؛ مردم میخواهند کمتر از خانه بیرون بروند بنابراین در فضای مجازی خرید میکنند، تنها کتاب هم نیست، پوشاک و کفش و حتی غذا هم هست. مردم خرید خود را به خاطر کرونا در فضای مجازی انجام میدهند و به سایتها رو آوردهاند، که متاسفانه برخی از آنها حقوق ناشر و مولف را رعایت نمیکنند. اتحادیه در پاسخ به اعتراض ما گفت، سایتها زیرنظر ما نیست و ما نمیتوانیم اعمال نظر کنیم، ما میتوانیم کتابفروشیها و موزعان و ناشران را کنترل کنیم و به آنها تذکر بدهیم. کرونا باعث شد فضای مجازی بیشتر مورد استفاده قرار بگیرد و این فضا باعث شد کتاب با تخفیف وحشتناک عرضه شود و کسی که به فضای مجازی میرود فقط تخفیف را میبیند و نمیداند قیمت کتاب بیشتر از کتاب ناشر اصلی است؛ مثلا اگر کتابی ۶۰ هزار تومان است، ۹۰ هزار تومان قیمت میگذارند و حتی با تخفیفی که میدهند هم کلی سود میکنند و کلاه سر خریدار میرود.