گفت و گو با دبیر ادبی رویدادی به اهمیت غدیر، مهمتر از آنست که با چند سئوال و جواب رسانهای انجام شود و سر و ته بحث به هم بیاید. تاکنون بیشتر از عنوان دبیر علمی برای رویدادهای مختلف حتی ادبی، استفاده میشد و تغییر رویکرد در جشنواره شعر غدیر، نقطه عطف برای شکلگیری یک گفت و گو بود.
عبدالرضا کوهمالجهرمی نیز، شاعر، نویسنده و پژوهشگری آشنا محسوب میشود که کارها و آثارش در زمینههای فرهنگ، تاریخ و ادب، نمود و بروز داشته است.
آنچه در ادامه میخوانید، ماحصل گفت و گوی تفصیلی با این شاعر، پژوهشگر و نویسنده است؛
قبل از هر سخن می خواهیم به چرایی این اتفاق برسیم اما سعی می کنم سوالی متفاوت بپرسم اصولا چرا جشنواره شعر غدیر یا محوری تر از آن چرا شعر غدیر یا شاید بنیانی تر بپرسم چرا ادبیات و غدیر، لذا به صورت کلی چرا برای انتقال مفاهیمی از جنس غدیر باید سراغ ادبیات برویم؟!
زبان و ادب فارسی نه تنها در کشور عزیزمان که در بسیاری از نقاط جهان به علت توانمندی هایش به محمل و جایگاه هنری انتقال معارف انسانی و اسلامی تبدیل شده است چنانکه با نگاهی گذرا به پیشینه غنی در این گستره ی گیرا ، آن را سرشار از مفاهیم عالی، انسانی، عرفانی، فلسفی و اجتماعی می یابیم .
بی شک در قلمرو زندگی انسان آثار ادبی به عنوان تبلور اندیشه ها ، انجام رسالت در قلمرو دانش های متنوع، گنجینه گرانبهایی از رویدادها ، ارزش ها، آداب ورسوم و پیشینه تاریخی وتحولات اجتماعی جامعه محسوب می شود.
هویّت در نظر گرفته شده برای انسان در ادبیات ما به دنبال آن است تا علو روح بشر را بنمایاند و نشان دهد که آدمی چگونه قادر است، از خویشتن خویش بیرون آید و به بقا وجاودانگی برسد پس بالطبع به دنبال الگوهایی با سیره عملی است تا به زیبایی آنها را جلوه گر نموده و از این مسیر به جامعه فکر و آگاهی بدهد و در دریای متلاطمی از امواج گوناگون راه سوار شدن به کشتی نجات را به انسان ها نشان بدهد و به آنها آرامش عطا کند.
در حوزه شناخت مسائل اجتماعی، الگوآفرینی یا شاخص سازی الگوهای موجود نکته مهمی است که شما نیز به درستی به آن به عنوان نکته ای مهم اشاره کردید. اما چرا سراغ این قبیل الگوها آمدید؟
کدام کشتی امن تر از محبّت اهلبیت علیهم السلام سراغ داریم، مولی الموحدین امیرالمومنین امام علی (ع) آغازگر اشاعه آزادگی، عدالت و مردانگی و معرف والاترین الگوی انسانیت و دیانت است و ولایت او درخت طوبی است که ریشه در باغستان توحید و وحی و مهر محمدی دارد و شاخ و برگش در دل حق جویان گسترده است و غدیر، چشمه ی زلالی که ریشه همه درختان و گل بوته های این گستره ی سبز برای شکوفایی و پویایی به آن نیازمند است.
در این میان سهم ادبیات از غدیر چه بوده و برنامه شما برای این رویداد چیست؟
این عید گرامی در اسلام جایگاه ویژه ای دارد و به عنوان عید الله اکبر نامگذاری شده و بر اساس مستندات تاریخی از مهمترین وقایع تاریخ صدر اسلام است که از مهمترین موضوعات اشعار شاعران در دوره های مختلف ادبیات فارسی بوده است.
آنچه تکلیف شده، هشتمین جشنواره بینالمللی شعر غدیر است که به یاری خدا در شیراز، شهر رازهای مکنون، پایتخت فرهنگ و ادب ایران بزرگ و سومین حرم اهل بیت “علیهم السلام” در ایران اسلامی در دهه ولایت و در هفته اول مرداد ماه ۱۴۰۰ در آستان مقدس حضرات احمدی و محمدی علیهما السلام، حرم مطهر حضرت شاهچراغ “علیه السلام” با شیوه های اجرای همسو با محدودیتهای کرونایی برگزار میگردد.
این رویداد را حوزه هنری فارس تحت اشراف آیت الله دژکام نماینده معزز ولی فقیه در فارس و امام جمعه شیراز و بنیاد بینالمللی غدیر فارس با همکاری حوزه هنری و دیگر نهادهای فرهنگی شیراز و فارس برگزار خواهد کرد.
استقبال از فراخوان چگونه بود؟ آیا کرونا سبب افت استقبال نشد؟
به حمدالله استقبال مثل همیشه خوب بود. در هشتمین دورۀ برگزاری این جشنواره، بیش از ۴۰۰ شاعر داخلی و خارجی شرکت کرده و بیش از ۸۰۰۰ بیت شعر فاخر را به ادبیات فارسی در قالب حدود ۸۵۰ اثر افزوده و فراخوان جشنواره را که تا پایان خرداد مهلت ارسال داشت و ده روز هم تمدید گردید، پاسخ دادند که طبق معمول سهم شعرهای بخش کلاسیک چند برابر بود.
داوری آثار چه روندی دارد؟
پس از پایان مهلت دریافت آثار ، اشعار بدون نام و با کدگزاری در اختیار داوران مرحله اول قرار گرفت، در این مرحله ابتدا شعرهایی خارج از موضوعات و محور کنگره از بخش داوری خارج گردید سپس تمام اشعار در جلسه قرائت گردید و پس از ۸ ساعت بحث و تبادل نظر تعداد ۵۳ اثر از ۳۵ شاعر در بخش کلاسیک ، ۴۱ اثر از ۳۱ شاعر در بخش آزاد ، ۲۹ اثر از ۲۰ شاعر در بخش کودک و نوجوان و ۱۵ اثر از ۱۴ سراینده ترانه و تصنیف به بخش نهایی داوری راه یافتند که کار داوری آنها توسط داوران مطرح کشوری در دست اجراست .
برنامه برای اختتامیه این جشنواره با توجه به شرایط کرونا چیست؟
امیدواریم با عنایت حضرت حق و به لطف حضرات اهل بیت “علیهم السلام” و البته در صورت امکان و با نظر ستاد ملی مبارزه با کرونا موفق به برگزاری حضوری جشنواره با شرکت دوستداران شعر و ادب و ولایت شویم اما در هر صورت همواره هم رهبر معظم انقلاب و هم نماینده ایشان در استان به لزوم تبعیت از تصمیمات قانونی ستاد کرونا تاکید کرده اند و مدیران حوزه هنری استان نیز از ابتدا همین نکته را ابلاغ کرده اند اما در هر حال ان شاءالله قطعا برنامه را برگزار می کنیم و تنها سطح اجرا و حضور یا عدم حضور محاطب در گرو تصمیم ستاد کروناست.
نسبت این رویداد با استان چیست. آیا به راه انداختن یک جریان ادبی فکر شده است؟ بالاخره عمده برگزار کنندگان این رویداد به نحوی از مکتب ادبی شب شعرعاشورا برخاسته اند. آیا جشنواره غدیر می تواند یک جریان جدید ادبی را شکل دهد؟
بسیار خرسند و خوشحالم که همت و تصمیم عزیزانمان در دبیرخانه و شورای سیاست گذاری این جشنواره این است که این گونه جشنواره های ادبی ما باید جریان های سیال راه بیاندازند و پویا و کارا باشد نه این که شاعران و متوایان امر صرفا به عنوان یک تریبون به آن نگاه کنند.
فراهم کردن فضای تفکر متنوع و توجه به استعدادها بخصوص در جوانان و نوجوانان شرکت کننده و جذب و آموزش شاعران جدید و نوپا بخصوص از بین دانش آموزان و دانشجویان جزو اهداف دبیرخانه دائمی جشنواره است که به همت عزیزانمان در بنیاد بین المللی غدیر در فارس امیدواریم که در این استان بماند و حمایت شود
دائمی شدن این رویداد در فارس، ایده مهمی است، اما در این صورت مردم از آن چه بهره ای خواهند برد؟
ما اعتقاد داریم که با برنامه ریزی های دقیق و مدبرانه باید این نوع برنامهها بین مردم برود تا بهتر درک شود. گاهی کاری که چند کتاب انجام نمیدهد یک بیت شعر به راحتی و سادگی انجام میدهد و تبیین میکند این سابقه را پیشینه ادبیات به ما ثابت کرده است لذا ادبیات آیینی به طور مشخص شعر غدیر موقعی موفق است که مخاطب مردمی داشته باشد تا همه مردم کوچه و بازار فضایل امام علی(ع) را بشنوند.
باید به این نکته مهم همواره توجه داشت که چکیده و خلاصه رسالت و دعوت پیامبر و تمامت راه انبیاء(ص) در رویداد غدیر نهفته است و زبان شعرو ادب با هنرمندی و زیبایی توانایی این را دارد که این پیام مهم الهی را به شیوایی و رسا به با زبان و بیانی نوتر به جهانیان ابلاغ نماید.
برای ادامه راه چه اندیشه ای دارید؟
به لطف خداوند متعال و عنایات اهل بیت “ع ” برآنیم که پس از اختتامیه باید کار مستمر آغاز شده، خروجی کار بررسی شود و با کتابی که از آثار برگزیده و منتخب جشنواره به چاپ میرسد کارهای پژوهشی آغاز گردد تا چراغ راه جشنواره بعدی باشد. بنده پیشنهادمیکنم حتما کار با تدابیر و راهنمایی های عزیزان در بنیاد ادامه دار و مستمر باشد اگر داوری ها و برگزاری جشنواره ها صرفاً برای انجام مأموریت سازمانی باشد و به استعداد های جوان توجهی نکند، بالطبع عملکردآن ها چشم گیر نخواهد بود همچنان که به نظر من تا کنون اکثر جشنواره ها با این نوع نگاه نتوانسته اند موفق باشند.
سخن آخر
متاسفانه در شعر جوان ما «فقر محتوا» بیداد می کند باید به جوانان با استعداد غنای اندیشه را آموخت که این گونه موقعیت ها و محافل میتواند کارهای قابل توجهی انجام دهد ما باید بحث آموزش را جدی بگیریم در همه زمینه ها باید بگویم درد این نیست که ما وزن را از دست دادهایم درد این است که ما روش زندگی. و الگوهای کارآمدمان را گم کردهایم.!
گفت و گو: هاشم کرونی