ابعاد گسترده بحران شیوع کرونا، حرفه نویسندگان و به ویژه کتاب اولیها را در سراسر دنیا با چالشی ویرانگر روبهرو کرد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا از پایگاه اطلاعرسانی انپیآر، اولین کتاب سارا ریمی (Sarah Ramey) قرار بود مثل توپ صدا کند. این اثر غیرداستانی که کتاب راهنمای یک بانو برای بیماری مرموزش نام دارد، از زنانی میگوید که چون خود نویسنده از بیماریهای خودایمنی مثل سندرم خستگی مزمن رنج میبرند. ناشران میگفتند این کتاب به طرز خارج از کنترلی پرفروش خواهد شد. به گفته ریمی، او و ناشرانش برای تبلیغات گسترده در شبکههای مختلف برنامه ریخته بودند. اما ریمی به جای این که در برنامههای تلویزیونی به معرفی نخستین اثرش بپردازد، در مصاحبه با انپیآر از زمانبندی فاجعه بار انتشار این کتاب گفت: ۱۷ مارس ۲۰۲۰ (۲۷ اسفند ۹۸) یعنی همان هفتهای که ویروس کرونا در جهان شایع شد.
این که کتابم به جای این همه هفته دیگر، دقیقا در آن هفته منتشر شد واقعا چالش برانگیز بود.
ریمی صفت ویران کننده را توصیف دقیقی از چالشی دانست که پس از چاپ کتابش با آن روبهرو شد؛ به دلیل همزمانی با شیوع کرونا، تمام پوشش رسانهای که برای انتشار این کتاب برنامهریزی شده بود، لغو شد و با آغاز تعطیلیهای سراسری همه محافل نقد کتاب به بعد موکول شدند. البته ریمی فورا تاکید کرد رنجهای یک نویسنده تازهکار که با کندی غیرمنتظره فروش در بازار کتاب روبهرو شده به هیچ وجه با رنج از دست دادن عزیزان یا ضربه روحی بیکار شدن به دلیل کرونا یکی نیست. اما به گفته این نویسنده، از دست دادن حاصل دسترنج چندین و چند ساله به دلیل یک فاجعه جهانی هم به خودی خود یک تجربه دردآور است.
وی در این باره گفت: واقعا ۱۲ سال از عمرم را صرف نوشتن این کتاب کردم. من معلولم و بنابراین فقط چند ساعت از روز میتوانم روی چیزی به جز سلامت جسمانیم تمرکز کنم، تازه آن هم فقط در روزهای خوبم. برای نوشتن این کتاب خیلی از لحاظ جسمی سختی کشیدم و راستش را بخواهید خیلی اوقات نوشتن باعث میشد حالم بدتر شود اما حس میکردم ادامه دادن این راه اهمیت دارد چون برای رسیدن به چیزی کار میکردم که از نظر خودم یک هدف درست و به جا بود.
این نویسنده بااراده به مناسبت چاپ کتابش یک مهمانی تدارک دیده بود که قرار بود توسط شبکه سی ان ان پوشش خبری داده شود اما به خاطر کرونا لغو شد. ریمی میگوید حالا تصمیم دارد هرطور شده این مهمانی را برگزار کند چون به گفته خودش: (چاپ این کتاب) یک دستاورد بزرگ بود و این که توانستم تمامش کنم برای من اهمیت داشت. چون بیشتر وقتها فکر میکردم نمیتوانم انجامش دهم و حالا فقط یک شانس میخواهم که بگویم من توانستم!
ریمی تنها یکی از آن دسته نویسندگان بداقبالی است که آثارشان زیر بهمن کرونا مدفون شد. پم فسلر (Pam Fessler) روزنامهنگار انپیآر یکی دیگر از آنهاست که کتابش درباره تاریخچه تنها کلونی جذام در کل قاره آمریکا، ژوئیه سال گذشته (تیر- مرداد ۹۹) در بحبوحه کرونا چاپ و روانه بازار شد. فسلر حالا عضو یکی از گروههای حمایتی آنلاین شده که برای حمایت از نویسندگانی که در دوران کرونا کتاب چاپ کردند، تشکیل شدند.
ایمی لیو (Aimee Liu) دیگر نویسنده زخم خورده از کروناست که رمانش، پسر سربلند (Glorious Boy)، مه سال ۲۰۲۰ (اردیبهشت- خرداد ۹۹) بیرون آمد. لیو که تاکنون چند کتاب منتشر کرده میگوید بحران سال گذشته به طور خاص متوجه نویسندگان تازهکار و گمنام بود. وی تصریح کرد: صنعت نشر فقط یک شانس به شما میدهد؛ اگر اولین کتابت خوب فروش نکند بلافاصله حذفت خواهد کرد. در بازار نشر از شانس دوباره خبری نیست و چون کتابت وسط یک همهگیری منتشر شده به تو آوانس نخواهند داد.
در سالی که گذشت با وجود بحران جهانی کرونا، برخی کتابها هم بودند که خوب فروش کردند به ویژه آثار نویسندگان معروف و شناخته شده و کتابهای آشپزی، عاشقانه و معمایی. سیلویا مورنو- گارسیا یک نمونه از نویسندگان پرفروش دوران کروناست. وقتی هفتمین رمان وی با عنوان گوتیک مکزیکی (Mexican Gothic) تابستان ۲۰۲۰ در شمارگان ۲ هزار نسخه به بازار کتاب آمد، او به طرز غافلگیرکنندهای برای اولین بار به فهرست نویسندگان پرفروش راه یافت.
مورنو-گارسیا در این باره میگوید: (رمانم) بلافاصله بعد از انتشار تمام شد و ناشران نمیتوانستند به اندازه کافی کتاب چاپ کنند. به خاطر کرونا همهچیز کُند شده بود و همه انتشاراتیها سرشان شلوغ بود. به نظر میآمد موفقیت بزرگی در راه باشد اما کتاب نبود! همه چیز خیلی اعصاب خردکن بود.
بعد از پنجمین یا ششمین نوبت چاپ، بالاخره ناشران دریافتند که با یک کتاب پرفروش سروکار دارند. مورنو- گارسیا که در کانادا زندگی میکند معتقد است کرونا به نویسندگانی که ساکن آمریکا نیستند، لطف بزرگی کرد. او به یکباره به کلوبها و میزگردهای آنلاین حوزه کتاب با حضور نویسندگانی از سراسر جهان دعوت میشد و دیگر به تور معرفی کتاب نیازی نداشت.
شیوع ویروس کرونا موجب تعطیلی بسیاری فعالیت و رویدادهای مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی از جمله جشنوارهها، نمایشگاه ها و بسته شدن سینماها، سالن های تئاتر و کنسرت و کتابفروشیها شد و تأثیرات منفی زیادی بر بازارهای جهانی و اقتصاد کشورها در بخش های گوناگون از جمله فرهنگ گذاشت.
ویروس کرونا اواسط ماه دسامبر (۲۴ آذر) در شهر ووهان در استان هوبی چین گزارش شد. ابتدا از این بیماری به عنوان ذاتالریه نام برده میشد اما کمیسیون ملی بهداشت چین در ۳۰ دسامبر سال ۲۰۱۹ (۹ دی ماه ۹۸) به صورت رسمی شیوع این ویروس را در چین اعلام کرد.
این بیماری که به تدریج به کشورهای مختلف سرایت و سازمان جهانی بهداشت از آن با واژه همهگیری یاد کرد، تا لحظه تنظیم خبر ۱۹۴ میلیون نفر را در جهان مبتلا کرده است که از این میان بیش از ۴ میلیون و ۱۶۰ هزار نفر جان باختهاند.