مصوبه اخیر شورای اسلامی شهر تهران مبنی بر تغییر نام «خیابان عطار نیشابوری» در منطقه ۲۲ شهرداری تهران به «خیابان سبزوار»، بار دیگر اختلافات قدیمی میان این دو شهرستان تاریخی خطه خراسان را زنده کرد؛ اقدامی که برخی از آن بهعنوان «نمکپاشی شورای شهر تهران بر زخمی کهنه در شرق کشور» یاد میکنند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در خراسان رضوی، ماجرا از دویست و چهل و پنجمین جلسه شورای شهر تهران در هفته گذشته آغاز شد؛ زمانی که محمدجواد حقشناس رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورا و رئیس کمیته فرعی نامگذاری شورای اسلامی شهر تهران، صورت جلسه چهل و هشتم و چهل و نهم نامگذاری معابر و اماکن عمومی شهر تهران را قرائت کرد.
در این جلسه و پس از بحث و اظهارنظرهای موافقان و مخالفان درخصوص نامگذاری برخی خیابانهای پایتخت به نام دیگر شهرهای کشور، درنهایت تمام پیشنهادهای چهل و هشتمین صورتجلسه نامگذاری با ۱۱ رای و پیشنهادات چهل و نهمین صورت جلسه نامگذاری با ۱۳ رای موافق به تصویب رسیدند و بر اساس آنچه روی سایت رسمی شورای شهر تهران منتشر شده است، در این جلسه ۲۸ تغییر نام خیابان، کوچه، بلوار، میدان و بن بست، بهتصویب اعضای شورای شهر تهران رسید.
مطابق آنچه حقشناس رییس کمیته فرعی نامگذاری شورای اسلامی شهر تهران اعلام کرده است، «این کمیسیون در نظر دارد اسامی شهرهای مختلف ایران را بهمرور زمان بر برخی از خیابانهای شهر تهران بگنجاند و در این جلسه نامگذاری معبری بهنام شهرهای یاسوج، اسفراین، جیرفت، سبزوار و کهنوج انجام شد».
وقتی زخم کهنه اختلافات قدیمی سر باز میکند
اما آنچه حائز اهمیت و قابل تامل است، مصوبه ششم این جلسه است: «تغییر نام خیابان عطار نیشابوری در بزرگراه شهید خرازی واقع در منطقه ۲۲ شهرداری تهران به خیابان سبزوار». این مصوبه زخم کهنه اختلافات قدیمی دو شهرستان بزرگ خطه خراسان را دوباره باز کرده است؛ زمانی که در سالهای دور موضوع تقسیمبندی استانهای شرقی کشور و تشکیل استانی جدید در خراسان مطرح شد، میان سبزوار و نیشابور که هر دو از شهرستانهای پرجمعیت با زیرساختهای توسعهای هستند، اختلافاتی مبنی بر مرکز استان شدن به وجود آمد.
سبزوار و نیشابور که تنها ۱۱۷ کیلومتر با یکدیگر اختلاف مکانی دارند، از مشترکات فرهنگی و قومی بسیاری برخوردارند. با این حال، آن زمان استانی به مرکزیت هیچ کدام از این دو شهر تشکیل نشد تا التهابات بیشتر نشود، اما این اختلافات باز هم ادامه پیدا کرد؛ بهطوری که کمتر از یک دهه قبل نیز، زمانی که معاون سیاسی اسبق استانداری خراسان رضوی، بدون اطلاع بخشدار، فرماندار و نمایندگان این دو حوزه، چهار روستای «جنبر جوق، کزگ، فرخار و رباطی» از توابع نیشابور را به توابع سبزوار پیوند داد تا بتواند شرایط جمعیتی لازم برای ایجاد شهرستان «خوشاب» در سبزوار را فراهم کرده و آن را در تقسیمات کشوری سال ۸۹ بگنجاند، تنشها بین اهالی این دو شهرستان مجددا بالا گرفت؛ تنشهایی که اهالی خراسان بهخوبی آنها را به خاطر دارند و رد پای آن تا همین چند سال پیش هم در برخی آئینهای استانی نیز دیده میشد؛ با این پیشینه تصویب تغییر نام خیابان عطار نیشابوری به سبزوار در پایتخت، اقدامی قابل تامل و تا حدودی عجیب بهنظر میرسد.
نیشابور و سبزوار دو بال بزرگ سیمرغ خراسان
این مصوبه بلافاصله مورد نقد و نظر و پیگیری قرار گرفت؛ در اولین واکنش، «احسان ارکانی»، نماینده مردم نیشابور و رئیس مجمع نمایندگان استان خراسان رضوی در مجلس شورای اسلامی، طی نامههای جداگانهای به دبیر مجمع نمایندگان استان تهران و فرماندار پایتخت، خواستار ابطال این مصوبه شد.
ارکانی همچنین در صفحه اینستاگرام خود به این موضوع واکنش نشان داد و نوشت:
«دیروز رئیس کمیته نامگذاری خیابانهای شورای شهر تهران اعلام کرد خیابان عطار نیشابوری در منطقه ۲۲ تهران را به خیابان سبزوار تغییر نام دادهاند. نیشابور و سبزوار دو بال بزرگ سیمرغ خراسان هستند و قطعا اتخاذ چنین تصمیمی را فارغ از سایر جنبههای آن، نماد بارز بیتدبیری و بیفکری میدانم. زیرا درحالیکه دهها خیابان دیگر برای این تغییر نام در تهران وجود دارد، انتخاب این نام برای این خیابان، بیشتر یک اقدام تعمدی برای ایجاد تنش و دلخوری بین این دو شهر به نظر میرسد. در وضعیتی که صدها مشکل و مساله برای کشور و مردم وجود دارد، شورای شهر تهران با یک تصمیم که نشانه عدم آشنایی با الفبای جغرافیایی ایران بزرگ و حساسیتهای مترتب بر آن است، باعث ایجاد تفرقه و ناراحتی عدهای از هموطنان میگردد».
وی در ادامه همچنین نوشته است:
با دکتر فرهادی فرماندار تهران و رئیس کمیته تطبیق مصوبات شورای شهر تهران و دکتر موسوی نماینده تهران و دبیر مجمع نمایندگان استان تهران صحبت کردم و تقاضا نمودم با توجه به مغایرت این تصمیم با آییننامه نامگذاری شهرها، خیابانها و … نسبت به ابطال آن اقدام نمایند. فرماندار تهران ضمن موافقت با اصلاح این تصمیم گفت این موضوع را در جلسه هیات تطبیق مصوبات شورای شهر تهران مطرح و مشکل را حل خواهند کرد. همچنین دکتر موسوی دبیر مجمع نمایندگان استان تهران نیز ضمن مذاکره اعلام کرد موضوع را پیگیری خواهد نمود. ضمن تشکر از همه همشهریان عزیزم و با درک کامل حساسیست موضوع، ان شاالله این مساله در مسیر قانونی خود حل خواهد شد.»
سالاری: پایتخت متعلق به تمام شهرها و استانهای کشور است
اما محمد سالاری، عضو شورای شهر تهران که بر اساس اطلاعات مندرج در سایت رسمی شورای شهر تهران متولد سبزوار است، در گفتوگو با خبرنگار ایبنا در ارتباط با علت تغییر نام خیابان عطار نیشابوری به سبزوار اظهار کرد: در دورههای گذشته شوراهای شهر نیز، تغییر نامگذاری مرسوم بوده است؛ بهعنوان مثال اتوبان امام علی (ع) دارای پلهای روگذری است که به نام استانهای کشور نامگذاری شده است؛ چون این اعتقاد وجود دارد که پایتخت متعلق به تمام شهرها و استانهای کشور است.
وی افزود: با توجه به اینکه شهر تهران پایتخت کشور به شمار میرود و افراد زیادی از شهرستانهای مختلف ساکن این شهر هستند، در کمیسیون نامگذاری شورای شهر تهران تصمیم گرفته شد تا یکسری از معابر و خیابانها بهنام شهرهای مختلف کشور نامگذاری شود.
عضو شورای شهر تهران ادامه داد: این موضوع در صحن علنی شورا مطرح و چند خیابان و شهرستان پیشنهاد داده شد. در این بین بنا بهگفته اعضای کمیسیون فرهنگی شورا خیابانهای متعددی در شهرهای مختلف کشور به نام شاعر بزرگ، عطار نیشابوری نامگذاری شده و لذا میتوان نام این خیابان در تهران را بهنام یکی دیگر از شهرهای کشور تغییر داد.
سالاری در پاسخ به این سوال که چرا نام شهرستان سبزوار برای این خیابان انتخاب شده است؟ عنوان کرد: این تصمیمگیری ازسوی اعضا با هدف ایجاد حساسیت و اختلاف بین این دو شهرستان نبوده و قطعا شهر تاریخی نیشابور با قدمت و فرهنگ اصیل و مردمان شریفی که دارد، برای تمام اعضای شورای شهر از جایگاه متمایزی برخوردار است. متاسفانه برخی میخواهند با فضاسازی به موضوعات مختلف و فضای سیاسی کشور دامن بزنند؛ درصورتیکه هدف ما نادیده گرفتن شهرستان نیشابور نبوده و نیست.
این تصمیم با ذهنیت اختلافافکنی گرفته نشده است
وی یادآور شد: هدف اصلی اعضای شورای اسلامی شهر تهران از تغییر نامگذاری خیابانها و معابر به نام شهرهای کشور در حقیقت نشان دادن فرهنگ و تمدن آنها و حضور فرهیختگان و اندیشمندانی که از این شهرها که متولد و شهرت یافتهاند، بوده است و در ابتدا نیز اسامی چند شهر مانند سبزوار و…. مطرح شد تا در مرحله بعدی شهرهای دیگری مانند نیشابور نیز در فهرست نامگذاری قرار بگیرند. مطمئن باشید همکاران من در کمیته نامگذاری با ذهنیت اختلافافکنی، چنین تصمیمی نگرفتهاند.
این عضور شورای شهر تهران گفت: هدف اصلی شورای شهر تهران انسجام و وحدت در بین آحاد جامعه است و تصور نمیکرده که دلخوری و اختلاف بهدلیل این تغییر نامگذاری برای مردمان این دو شهرستان به وجود بیاید. از نظر من بهعنوان یکی از اعضای شورا اگر قرار باشد این تغییر نام حساسیتهایی را به وجود بیاورد، میتوان خیابان دیگری را انتخاب کرد و این موضوع را دوباره در کمیسیون فرهنگی مورد بررسی قرار داد.
سالاری تاکید کرد: با توجه به اینکه انسجام بسیار مهمتر از تغییر نامگذاری است، قابلیت تغییر این تصمیم وجود دارد.
مصوبه هنوز به فرمانداری نرسیده است
در همین حال عیسی فرهادی، فرماندار تهران در گفتوگوی کوتاهی با خبرنگار ایبنا در این ارتباط، گفت: مصوبه برای رسیدن به فرمانداری و تصمیم گیری درباره آن در جلسات تطبیق مصوبات شورای شهر، زمان لازم دارد.
وی با اشاره به اینکه هنوز این مصوبه به فرمانداری تهران ارائه نشده است، اظهار کرد: ضمن اینکه بررسی مصوبه در فرمانداری ۱۴ روز کاری زمان میبرد.
فرماندار تهران با اشاره به حساسیتهای موجود در خصوص این تغییر نامگذاری، گفت: قطعا تصمیمگیری، با بررسی تمام جوانب امر صورت خواهد گرفت و سپس این مصوبه تایید و یا رد خواهد شد.