نگاهی به یک رمان
موراکامی دیوارهای نامطمئن یک شهر
نویسنده: جانی والفیز مترجم: ونداد سلطانی
(شماره ۱۷۵)
شايد از دوندهي ماراتني که تا ۳۳ سالگي هنوز دويدن را آغاز نکرده و در نخستين اولتراماراتن خود، در يک مسابقهي صد کيلومتري در اطراف درياچه ساروما در هوکايدو ژاپن شرکت ميکند، بايد جهاني اين چنين را نيز در داستاننويسي انتظار داشت؛ جهاني که در آن غرق ميشويد، آهسته ميدويد، گاهي خسته ميشويد و در نهايت به آرامش ميرسيد. «هاروکي موراکامي» که مخاطب ايراني او را با آثاري چون، «شکار گوسفند وحشي»، «سوکورو تازاکي بيرنگ و سالهاي زيارتش»، «ديدن دختر صد درصد دلخواه در صبح زيباي ماه آوريل»، «نفر هفتم»، «از دو که حرف ميزنم از چه حرف ميزنم»، «IQ 84» و… ميشناسد؛ در ماه آوريل ۲۰۲۳ ميلادي، آخرين اثر خود را نيز در کشور ژاپن، منتشر کرده و با استقبال مخاطبان نيز روبرو شده است. دربارهي اين کتاب که بلندترين رمان موراکامي نيز محسوب ميشود، بخوانيم.
«شهر و ديوارهاي نامطمئن آن» نوشته هاروکي موراکامي درحالي با استقبال ژاپنيها روبرو شد که مردم بسياري از کشورهاي جهان در انتظار ترجمهي اين کتاب لحظهشماري ميکنند. اين اثر نخستين رمان موراکامي، شش سال پس از رمان «کشتن کمنداتور» است. شهر و ديوارهاي نامطمئن آن، طولانيترين رمان اوست که بيش از هزار صفحه دارد که اين تعداد صفحات، بهطور قابل توجهي از رمان قبلي او يعني IQ84 بيشتر است. سرعت فروش رمان جديد موراکامي از کتابفروشياي در منطقه شينجوکو در توکيو، شگفتانگيز گزارش شده است.
شونسوکه ميتسوموتو يکي از طرفداران ۳۹ ساله آثار موراکامي که نيمهشب در صف خريد آخرين اثر موراکامي حضور دارد ميگويد: «اگرچه دوست دارم لذت خواندن هر جمله را به چشم، اما دوست دارم آن را يک شبه تمام کنم»
در همهگيري متولد شد
هاروکي موراکامي آخرين رمان خود را در دورهي همهگيري کرونا، در دورهي انزواي اين بيماري و در سن ۷۴ سالگي نوشته است. به نظر ميرسد اين کتاب نيز ميتواند آثار موفق بينالمللي او مانند «چوب نروژي»، «کافکا در ساحل» و مقالاتي مانند «من چه هستم» را تکرار کرده و نام او را بار ديگر بهعنوان يکي از نويسندگان بينالمللي موفق- و نه فقط ژاپني- تثبيت کند.
عشق در موراکامي
در دههي گذشته، نام موراکامي بهعنوان يکي از محبوبترين نامهاي برندهي جايزهي نوبل ادبي مطرح بوده است. هرچند هنوز جايزهي نوبل از او گريزان بوده است اما موراکامي توانسته جوايز معتبري مانند فرانتس کافکا، اورشليم و… را دريافت کند.
اين نويسنده ژاپني پس از موفقيت چشمگير رمان «جنگل نروژي» در سال ۱۹۷۸ ميلادي به يکي از محبوبترين نويسندگان، بهويژه در حوزه آثار عاشقانه تبديل شد. يکي از دلايل موفقيت موراکامي و جهاني شدن آثار او را ميتوان پذيرش فرهنگ غرب در ادبيات داستاني او دانست؛ شاخصي که آثار او را از ديگر نويسندگان ژاپني مجزا ميکرد و اين شايد ناشي از تاثير او از کافکا و مطالعهي آثار بسيار از نويسندگان غربي در دورهي نوجواني باشد. سبک نوشتاري محاورهاي او از ديگر دلايل تمايز قلم موراکامي از نويسندگان ژاپني است. همين عامل باعث سهولت آثار اين نويسنده شده و مخاطب بينالمللي با او ارتباط برقرار کند؛ حتي اگر روايت، از بيان معمولي فراتر رفته و به تصاوير سورئاليستي برسد. موراکامي ژانرهاي مختلف از رئاليسم جادويي گرفته تا علمي- تخيلي و عاشقانه را محک زده و بارها از آثار او در فيلمها، نمايشهاي صحنهاي و حتي آلبومهاي موسيقي اقتباس شده است. براي مثال فيلم «ماشين مرا بِران»، برگرفته از داستان کوتاه موراکامي است که برنده بهترين فيلمنامه در جشنواره کن ۲۰۲۱ ميلادي و جايزهي بهترين فيلم بلند بينالمللي در جوايز اسکار ۲۰۲۲ ميلادي شد.
در پَس ِ ديوارهاي نامطمئن شهر
آنچه از ميان صفحههاي کتاب به بيرون درز کردهي بيانگر آن است که کتاب جديد موراکامي براساس داستاني از خود اوست که در سال ۱۹۸۰ ميلادي در يک مجلهي ادبي ژاپني به نام Bungakukai منتشر شده است. هاروکي موراکامي ابتدا قصد داشت همان داستان اوليه را بازنويسي کند اما درنهايت آن را به رمان کامل و سه قسمتي تبديل کرد. داستان از زبان راوي بيان ميشود. راوي وارد شهري مرموز با ديوارهايي مرموز ميشود و سفر خود را از نوجواني تا ميانسالي طي ميکند. موراکامي دربارهي کتابش ميگويد: «مانند خوانندهاي رويايي که رويايي قديمي را در کتابخانهاي ميخواند»
چرا موراکي دوستداشتني است؟
نقطهي آشنايي با موراکامي براي بسياري، «جنگل نروژي» است. جاني والفيز- نويسنده اين مقاله- ميگويد: «در سال ۲۰۱۴ ميلادي، در قطار ۲۱ ساعته مسير حومه شهر گويلين به شانگهاي در چين، تنها سرگرمي من کتاب جنگل نروژي بود؛ زماني که گوشي همراه هوشمند نداشتم» او ادامه ميدهد: «به تنهايي آرام موراکامي فرو رفتم و کتاب را در مدت کوتاهي به پايان رساندم. جنگل نروژي مرا به دنياي پرازدحامي از نوستالژي از دست رفته در عشق کشاند»
آثار موراکامي زماني به اوج خود ميرسد که برشهاي دزديده شده از ارتباط بين شخصيتها در نهايت نمايانگر کل روابط است. از سوي ديگر سورئاليسم غيرمستقيم او که با روزمرگي درگير ميشود، ماجراهاي عجيب به مفاهيمي باورپذير تبديل ميشوند. اين درحالي است که هنوز هم عناصر پيچيده و مرموز انساني در لحظههاي داستان باقي است. درحاليکه ممکن است حدود يک سال طول بکشد تا آخرين اثر موراکامي، ترجمهي رسمي انگليسي را دريافت کند؛ اما انتظار براي مطالعهي اثر جديدي از موراکامي هميشه غنيمت است.
—————————————–
پينوشت
* Jonny Walfisz
منبع
https://www.euronews.com/culture/2023/04/13/haruki-murakami-has-a-new-book-out-heres-why-you-should-care