نویسنده: فرهادی، رامین؛
پرتگاهي کنار در ورودي باغ بود .درست سمت چپ جوي آبي که زلالي آب آن هر رهگذري را به خود مي خواند. دوست داشتم درونش بپرم و به عمق آسمان و ابري که در آن افتاده بود برسم . گفتم يعني مي شود ؟!.
مردي کنار درختي پر شاخ و برگ گودالي مي کند . درختي که شا خه هايش از ديوار باغ بالاتر رفته بود و به داخل باغ سرک مي کشيد . مرد سرش را بالا آورد و با آستينش عرق پيشانيش را پاک کرد. همانطور که به کندن زمين ادامه مي داد گفت: ” -بيا اينجا …خيلي کار داريم …مهمونها کم کم بايد سر و کله شون پيدا شه.”
نمي شناختمش … سالها بود نميشناختمش. اما اين جمله ها را مثل جدول ضربي آشنا از حفظ بودم. جمله ها يي که با ضربه اي در ذهنم جمع شده بودند و مرا پيش مي بردند بي آنکه بخواهم چون و چرايي کنم . “- گفنم با من است؟!
و بي آنکه بخواهم يا بتوانم امتناعي کنم به سمتش رفتم بي هيچ اکراهي پاهايم مرا با خود مي بردند. هميشه همين طور بود .بي آنکه بتوانم مقاومتي کنم رفته بودم. و اين بار هم. نزديکش رسيدم . گفتم: ” ببخشيد من شمارو کجا ديدم؟؟!”
بدون اينکه دست ازکارش بکشد با غر و لندي که دندانهايش را به هم مي فشرد شبيه غرش يک سگ گفت: ” باز دوباره چت کردي توله سگگگگ!؟…”
و صدايش را سعي کرد در گلو خفه کند. ” …بيا اين هم سرنگ ” و سرنگي را که به نظرم آمد براي زدن به گاو هم بزرگ بود به سمتم پرت کرد سرنگ را برداشتم و داخل جوي آب شدم. تا زير زانوهايم آب بود. آبي که خنکي آن هر مستي را از سر مي پراند.
گفتم اين همه الکل از کجا مياد؟!
گفت: امسال بارون خوب باريده … لباسها اونجا هستن …رو بند روبروت …
هفت – هشت تايي لباس روي بندي که سمت چپم بود آويزان شده بودند. يک بار مي شمردم هفت تا بود.و بار ديگر مي شد هشت تا
گفت : اومده بودن دزدي … داشتن از ديوار بالا مي کشيدن که رسيدم …مي شنا سمشون … از کولي هاي تاک آباد هستن … زن و مرد دايم الخمرند حرومزاده ها…”
گفتم : – بايد به همه شون بپاشم.؟ …مال کي هست اين همه لباس..؟
شروع کردم به پر و خالي کردن سرنگ از الکل . با وسواسي که انگار خودم بودم که بايد پاک مي شدم . خيس که مي شدند مي رفتم سراغ بعدي.
با خودم گفتم هنوز کسي نيامده . انگار صدايم را شنيده با شد گفت :جز تو و اون کولي ها کسي هنوز نيومده…
از اينکه بدون گفتن چيزي صدايم را شنيده بود ترسيدم. شايد هم گفته بودم…
کوچه باغ با درختاني از دو طرف احاطه شده بود . وپرتگهاي که انتهايش از ناريکي ديده نمي شد. صدايي از داخل باغ مي آمد گفتم شايد صداي ذهنم است. توجهي نکردم و به لباسها الکل پاشيدم.
گفتم مگر به جز آن هفت-هشت نفر کس ديگري هم هست؟!
از لابه لاي شاخ و برگ درختان داخل باغ را گاه گاهي نگاه مي کردم
.مي خواستم بدانم داماد امشب کيست و عروسش. هر بار خواسته بودم تا آخر عروسي بيدار بمانم نشده بود . انگار با خواب عهدي داشتم آن هم درست لحظه اي که نبايد. کورمال کورمال بيدار مي شدم . با سرعت به طرف پنجره باغ مي دويدم. اما صبح شده بود و همه رفته بودند
اصغر گفت : “مال اين دواها يي ست که مي خوري.منگ شدي بدبخت نخور . اينها را به گاوها ميدن تا وقتي مي خوان بکشنشون چيزي نفهمند….نخور”.
دوايي شده بودم . دوا خور .اما نه آن دوايي که اصغر مي گفت. درست از روزي که آن ضربه سنگين پشت سرم خورده بود. دوا خور شده بودم.و گويي چهل سال پيرتر بودم.
از لاي در زني چهل- پنجاه ساله با لباسي مردانه که از گشادي بر تنش زار ميزد برخاست و شروع کرد به رقصيدن. رقصي که تا به حال نديده بودم اما به نظرم آمد کوليها اينگونه مي رقصند. بيشتر ادا در ميآورد تا رقص. چند زن با هم کل کشيدند که شبيه جيغي بود از وحشت تا صدايي از شادي. مانند سوت بمبي بود که رفته رفته دور ميشود.
گفتم : اينها کي هستند؟
اصغر گفت : چند تا خواهر هستن… عقل درست و حسابي ندارن…هرجا ميروند براي دوزار پول بذارن کف دستشون خودشونو هلاک مي کنن “
گفتم فکر کردم عروس را آوردند …حرفم تمام نشده بود که بيل از دست اصغر افتاد و شروع کرد به حرکاتي که نمي دانستم خنده است يا گريه …
“احمق اگه داماد بفهمه که … و باز خنديد…
…عروسش رو با اين کولي مقايسه کردي…اشک چشمش را که از خنده جاري شده بود پاک کرد.
– “ولي نترس نمي فهمه”
گفت: چهقدر خري تو يعني نمي دوني که اينها رقاصهاند.
گفتم خب يعني رقاصه نمي تونه عروس بشه؟
گفت دلقکند…دلقک… آخه کي با اينها ازدواج مي کنه!؟
بيلش را برداشت سري تکان داد و با لبخندي که بر صورت چروکش مانده بود به کندن زمين ادامه داد.
گفتم : با يه دلقک”
نگاهي از زير چشم انداخت و خنده اي که بر لبانش مانده بود خشکيد. غر و لندي کرد و چيزي گفت که نشنيدم.يا شايد نخواستم بشنوم.
غروب که شد اصغر به نيمه هاي ريشه درخت رسيده بود. ريشه ها يکي يکي مثل فنر بيرون مي زدند و پس از چند لرزش روي زمين مي افتادند. گفتم پس مهمونها کي مي خوان بيان؟
نگاهي کرد و بعد از چند لحظه گفت: خيلي وقته اومدن.
گفتم اومدن؟ پس من چرا نديدمشون؟
گفت چه مي دونم.. حتما باز خواب تشريف داشتي… يا شايد هم کور بودي…پس فکر کردي اون کل و شباش چي بود؟
گفتم ولي من که هنوز لباس نپوشيدم.
گفت کدوم خري حالا تورو مي خواد ببينه؟!
گفتم ” يکي از همين لباسها رو که الکل زدم رو ميپوشم…اين آبيه …
گفت سگخور… بپوش مال تو.… .
ديس ميوه را برداشتم . وارد باغ شدم .
گفتم :” امشب ديگه هر جوريه نبايد خواب برم”
دو پسر بچه گويي اداي کوليها را در ميآوردند. مردها داشتند چرت مي زدند. و گاهي صداي کل زنها آنان را از خواب ميپراند. سر بر ميداشتند لبخندي به اطرافشان مي زدند و باز به چرت خود ادامه مي دادند.در گوشه اي از باغ گروه مطربان آهنگي غمگين مي نواختند.انگار همين الان کسي مرده باشد.
گفتم “عروسي ست يا عزا؟”پس اينها با چه آهنگي مي رقصند؟
هرچه نگاه ميکردم نه دامادي مي ديدم نه عروسي…
گفتم “پس داماد کو؟ و در ذهنم گفتم. يکي از مطربها که تار ميزد با سر اشاره کرد که به سمتش بروم… ديس ميوه را برداشتم و رفتم.و باز رفته بودم بي آن که بخواهم امتناعي کنم
گفتم بفرمايد… خسته شديد از اين همه غمساز
…در گوشم چيزي زمزمه کرد
گفتم مگر شما صداي مرا شنيديد؟؟!!
گفت من فقط صداي ساز مي شنوم.
گفتم از کجا مي دانيد؟؟… پس براي اين است که اين ساز را ميزنيد؟!!…
حالا ديگر همه مهمانها خواب بودند و نه از عروس خبري بود نه داماد.
ديگر صداي کل و جيغ و سوت هم آنها را بيدار نميکرد . جيغ هايي که انگار روي نوار ضبط شده بود و حالا پخش ميشد. چند نفري در گوشه اي دور هنوز بيدار بودند. از دور گويي ايستاده باشند.نزديک رفتم . گفتم شايد از آشپزها هستند؟ خيسي پيراهنم گويي نمي خواست خشک شود و با نسيمي خنک سر لجبازي داشت. نزديکتر شدم .. گويي. ايستاده خوابيده بودند. دستهايشان را با طنابي به هم بسته بودند. دست اولي به دومي و همينجور دايره وار تا آخري که به اولي گره خورده بود. پاهايشان تا زانو در گودالهايي فرو رفته و روي آنها با خاک پوشيده شده بود.گودالهايي که ميشد حدس زد کار اصغر باشد. هيچ کدامشان لباسي بر تن نداشتند.
گفتم: شمارا کي اينحا کاشته؟؟
شما تاک آبادي ما هستيد؟”
گفتم “چرا اينجاييد؟چرا دستانتان بسته است؟؟ پاهايتان…
يکي شان که هنوز نايي داشت سر بلند کرد و گفت: تشنه ايم آب…لطفا…کمي آب به ما بده…
گفتم کي شما رو اين جا کاشته؟؟! و شروع کردم دستانشان را باز کردن
– “به جرم دزدي ارباب… بخدا ما دزد نيستيم… فقط تشنه بوديم……
گفتم :دزدي !؟
گفت : به خدا دروغ مي گويد… ما فقط تشنه بوديم… مي خواستيم از آن آب بخوريم …همين…
از آب آن جوي … هنوز نخورده بوديم که با بيل به جانمان افتاد…
گفته اين آب خيلي گرونه… بايد پولش را بديد ….پولي نداشتيم … به هر بدبختي بود لباسهامون را گرو گذاشتيم تا رهايمان کند .. . گفت شما مستيد و به بهانه مستي ما را اينجا نگه داشت… مي گه شما نجسيد … دهانتان به آب خورده … روزي را از اين آب مي بريد و ديگه بارون نمياد … بايد اينجا بمانيد تا اولين بارون
… همه لباسهايمان و هر چه داريم مال خودش …فقط بگذاريد بريم
نگاهش روي لباسي که تنم کرده بودم ماند
گفتم: از کي اينجا هستيد؟
گفت: دو روز و دو شب . وقتي حرف مي زد دوستانش با تکان سر وبه حالي نزار حرفهايش را تاييد ميکردند .گويي نايي ديگر براي حرف ردن نداشتند .
گفتم اين مطرب هم از شماست؟
چيزي نگفتند .. چند لحظه سکوت کردند… نگاهي به هم انداختند
گفتم همه چيز را به من گفته اگر راستش را بگوييد، خودم آزادتون مي کنم
گفت برامون آب بيار…ديگه نا نداريم…..تا آب نخوريم نميتونيم حقيقت رو بگيم.الان است که از تشنگي از حال برويم و بيا فتيم رو زمين.
ريشه ها يکي يکي روي زمين افتاده بودند.و گودال حالا راحت چاهي شده بود به عمق قد يک انسان .
چشمان اصغر از خسته گي و حسي که نميدانستم چيست مانند جذامي ها شده بود حسي که نمي دانستم ترس است يا نه. هنوز ريشه هايي سرسختانه به ماندن چنگ انداخته بودند. و خاک را رها نمي کردند.
“گفته بودم رهاشان کن …اينها ديگه از اونجا در بيا نيستن …حالا فکر کن اين يکي را هم در آوردي…..يه باغ درخته ….مي خواي با اونها چه کار کني؟…اين همه زمين صاف ميکني براي چند تا آدم …؟آدمهايي که هميشه نصفشون خوابن…نصفشون هم به اينجا نرسيده خوابشون ميبره…راستي چرا آخر هر عروسي من خواب ميرم..؟ ؟!… مگه سالي چندتا عروسي اينجا ميشه؟؟….يا گيريم عزا!…؟.. “.و چنان محکم به پشت سرم زده بود که فکر کرده بودم مرده ام…و مرده اي بودم که در قبري بزرگ و پر شاخ و برگ اين طرف و آن طرف مي رفتم. بدون آنکه بخواهم .ياد آن ضربه هم درد داشت. انگار برق به بدنم وصل کرده باشند. تمام وجودم درد ميشد … زمينم ميزد …و از ته دل مرگ ميخواستم.
آن قدر ته رفته بود که صداي من ديگر به گوشش نمي رسيد. تنگ را از آب زلال جوي پر کردم وبه سمت باغ برگشتم.
داد زد :” زود برگرد با يد کمک کني… تنهايي از پس اين ريشه ها بر نميام…”
و صدايش نيمه هاي راه خفه شد.
صداي زنها مانند آخرين آواز دوره گردي شده بود که ايمان به صدايش را از دست داده بود. يا شبيه مزد بگيراني که تلاش ميکردند ميان خسته گي و اجرتشان به دومي فکر کنند… هر چند به بهاي از دست دادن حنجره و صدايشان . فکر پول روح خسته شان را چون آبي روان تازه مي کرد…
اندکي آب روي صورتش ريختم. تنگ را با بي رمقي گرفت دست به دست دادند تا به نفر آخر رسيد و او اولين نفري بودکه آب را سر مي کشيد.
انگار سالها تشنه بودند يکي پس از ديگري تنگ آب را مي گرفتند و سر ميکشيدند. گفتم خوب شد شما را ديدم وگرنه از تشنه گي مرده بوديد.
گفت : شما هم تشنه ايد؟ و تشنه بودم به لباسم نگاهي انداخت…
گفتم:” اين لباس شماست…؟!” و سرم را از خجالت پايين انداختم.
گفت مال تو … همان وقت که رفتي همه لباسها را بخشيديم به تو و گرنه حالا اندازه ات نبود… اين عوض آبيست که به ما دادي…
حالا دستانمان را باز کن …خيلي ديرمان شده…
گفتم پس قولتان؟ …زيرش که نمي زنيد؟
گفت :” وقتي از اينجا رفتيم خودت مي بيني…
از در که بيرون رفتيم نشانيش را ميگوييم
ولي الان نه …به ما حق بده… مي ترسيم”
با کمي دل دل بالاخره دستهايشان را باز کردم
گفتم آرام يکي يکي دنبالم بياييد بايد از در پشتي برويم،
حالا ديگر به جز دو سه مطرب که براي دل خودشان ساز مي زدند همه مردها خواب بودند. نفر آخري که از در بيرون رفت چيزي در دلم فرو ريخت انگار سالها بود آنها را ميشناختم. گويي تمام دوستانم که سالها پيش در زنده گي گمشان کرده بودم. دوستاني که به هواي باغ اصغر رهايشان کرده بودم برادرانم و شيرين که با ضجه و گريه به پايم افتاده بود ولي پاهايم گويي از دستش رها شده بود و راه برگشتم را اصغر پشت سرم پاک کرده بود… تمام آشناياني که شب تا صبح در خوابم بودند و در لحظه آخر از آمدن بازم مي داشتند. هرچه فرياد مي زدم صدايم بيشتر مي گرفت. کسي صدايم را نمي شنيد حتي خودم .مثل آدمي که در باتلاق دست و پا بزند و بيشتر فرو برود فرو رفته بودم . گم شده بودم. در گوشه اي از اتاقي که اصغر اسمش را گذاشته بود” تلک دوني” ميان آن همه هيچ و پوچ و خنزر پنزر گم شده بودم. و حالا تنها به همين خوابها دلم خوش بود. خوابي که هر چند شکنجه بود و عذاب اما ديدن آن همه گذشته هاي بکر ديروز به عذابش مي ارزيد. ديروزي که امروزش را به سرعت باد باخته بودم. و مرده.
“- زير آن درخت…درست همانجا که گودال را ميکند” اين را گفت و به سرعت باد در گردو غبار جاده خاکي ناپديد شدند”. از ميان همه آدم خوابها گذشتم. به بالاي چاهي که اصغر کنده بود رسيده بودم باز بي آنکه بخواهم. حالا به وضوح داخل چاه را ميتوانستم ببينم. از اصغر خبري نبود چشمانم را خواب گرفته بود اما امشب ديگر نه ميخواستم نه ميتوانستم. نم لباس خواب را از سرم ميپراند. آبي که آنجا جمع شده بود. عکس آسمان و آن تکه ابر درآن به وضوح ديده مي شد. آسماني صاف و آبي وابري که از سفيدي لب به طنازي مي گشود شکل قوي زيبايي بود که با غروري سرمست در درياچه اي بيکران خفته باشد. در گوشه اي از چاه چند مرد برهنه با چشماني باز خوابيده بودند. چشماني که از نگاه تهي و از اميد سوسو مي زدند. و به نظرم آمد همه دامادها يي بودند که اصغر به اين روزشان انداخته بود و در گوشم صدايش تکرار ميشد:”مست بودند..مست بودند…مست…
صداي پا يي از پشت سرم مي شنيدم اما نمي توانستم برگردم. صدا نزديک و نزديکتر مي شد صداي قلبم بيشتر. .گفتم کار اصغر است .خواستم سرم را برگردانم ناگهان تمام دردهاي دنيا توي سرم جمع شد. ضرب شد. چشمانم سياهي مي رفت…
شيرين ميخنديد. چشمانش هم. صداي خندهاي مستانه که در گوشم طنين ميانداخت و هرآد مي را مست مي کرد و من که بيعقل و بيدل شده بودم. گفتم هميشه همينجوري بخند. سرکش و وحشي. و او وحشي خنديده بود: کلمه اي از اين بهتر نبود که بگي؟”
گفتم هيچ وقت رام نشو …حتي رام من…
گفت تو ديوونه اي..ميخواي منو هم ديوونه کني…و نزديک پرتگاهي رفت
گفتم ديگه جلوتر… نرو مي افتي پايين..
گفت ميخوام بپرم تو اون ابر…نگاه کن… شکل قو شده…اونم چشماش…
چشمانم از سياهي جايي را نمي ديد . سرم گيج مي رفت. همه آن تاک آباديها را ميديدم که کنار چاه نشسته بودند با خنده اي بر لب و جامي در دست…گفتند سلام و دور تا دور اصغر حلقه زدند. حلقه اي که هر لحظه تنگتر ميشد. ديگر اصغر را نمي ديدم آنوقت همه گي جامهايشان را درون خاک چاه ريختند. و صورتم خيس شد…
نمي توانستم حرفي بزنم .
احساس کردم الان است که مي افتم روي زمين و آن برق لعنتي در جانم مي افتد. اما اين بار انتظارم بيهوده بود…نه برقي بود نه دردي.
افتاده بودم در آسماني که ته چاه افتاده بود…