پژمان سلطانی
همين چند وقت پيش، در کشور ژاپن، براي خريد آخرين کتاب «هاروکي موراکامي» صفهاي طويلي مقابل کتابفروشيها بسته شده بود؛ تصويري که نشان ميداد براي اهالي کتاب، خريدن چاپ اول کتابِ نويسندهي مورد علاقهشان مهم است. شبيه اين استقبال را ميتوان در مراسم رونمايي يا جشن امضاي کتاب در کشورمان هم ديد.
اين نشان ميدهد که «نويسنده» مورد نظر و به تبع آن، کتاب موردنظر «ديده شده» است. بعد از اين موفقيت نخست نيز معمولا براي حداقل يک کتاب ديگر اين شانس با نويسنده همراه است. اما اين ديده شدن از کجا ميآيد؟
در عصر ديجيتال قرار داريم؛ عصري که سرعت پخش اطلاعات، حرف نخست را ميزند. بنابراين «وايرال شدن» يا «ديده شدن مکرر» ويژگي نخست اين عصر و اين تکنولوژي است و اين ويژگي يا فرصت فقط مختص کليپهاي خندهدار، حادثهاي و… نيست. اينترنت و فضاي مجازي، تريبوني است که به راحتي ميتواند نويسنده و کتاب او را معرفي کند. يافتن پايگاه اختصاصي براي معرفي، همراه کردن طرفداران يا همان فالوئرها، امکان برقراري ارتباط مستقيم با مخاطبان از طريق صفحه شخصي در فضاي مجازي و امکان فروش اختصاصي و بيواسطه کتاب از ويژگيهاي فضاي مجازي و عصر ارتباطات است. اين وسيله ارتباط جمعي به اين شيوه نويسنده و کتاب را معرفي ميکند:
توليد محتوا: نويسنده و افرادي که با او در تماس هستند- ناشر، کتابفروشيها، دوستان، انجمنهاي ادبي و…- با انتشار بخشهايي از متن کتاب يا فقط نماي بيروني آن يعني جلد، در معرفي نويسنده- کتاب نقش اساسي دارند.
کليپها: هرچه تعداد کليپهاي ساخته شده از کتاب بيشتر باشد، به همان نسبت هم امکان ديده شدن کتاب وجود دارد.
چهرهها مهم هستند: اگر کتاب يا نويسندهاي توسط چهرههاي محبوب و مشهور معرفي شود، در شناسايي کتاب و نويسنده بسيار موثر است. اما نکته مهم در اين خصوص، شخصي است که کتاب را معرفي ميکند. اگر شخص موردنظر مورد تائيد اهل کتاب نباشد، نتيجه کاملا به عکس خواهد داد. بنابراين کمک گرفتن از چهرهها براي معرفي يک اثر، شمشيري دولبه است.
در مسير نقد و بررسي
جلسههاي نقد و بررسي کتاب، راه ديگري براي شناخته شدن نويسنده و اثر او است. اين جلسهها معمولا اين ويژگي را دارند که پس از معرفي کتاب، افراد حاضر در برنامه خود بهعنوان تريبوني براي معرفي کتاب عمل ميکنند. پس از جلسه نقد و بررسي، معرفي کتاب توسط مهماناني که معمولا از ميان چهرهها انتخاب ميشوند، راهکار ديگري براي ديده شدن کتاب و نويسنده است.
سايتها، همراهي ميکنند
اگرچه لذت خريد کتاب از کتابفروشي چيز ديگري است؛ اما سايتهاي فروش آنلاين کتاب، امکان جديدي براي فروش بهتر وديده شدن بهتر کتابها هستند. از آنجايي که اغلب اين سايتها تخفيفهايي را هم براي اين منظور در نظر ميگيرند، بنابراين يکي ديگر از مراکزي که به فروش بهتر کتاب کمک ميکنند، سايتهاي آنلاين فروش کتاب هستند.
رسانههاي مکتوب
رسانههاي مکتوب را نبايد از فهرست عوامل اثرگذار در معرفي نويسنده- کتاب ناديده گرفت. از سالهاي دور، صفحه يا ستوني براي معرفي کتاب در مجلهها و روزنامهها وجود داشته است. اين تريبونها امروز پررنگتر شدهاند و ناشران و حتي نويسندگان با پرداخت هزينه شخصي، تلاش ميکنند تا جايي براي معرفي کتاب خود در رسانههاي معتبر مکتوب پيدا کنند.
دهان به دهان ميچرخد پيش از اين که رسانهها به اثرگذاري و پررنگي امروز نبودند، يکي از راهکارهاي ديده شدن نويسنده- کتاب، معرفي نويسنده يا آثار به چاپ رسيده از او توسط افراد بود. اين روش اکنون هم يکي از راهکارهاي مهم ديده شدن کتاب است. اما اين نکته را هم فراموش نکنيد که چه کسي، چه کتابي را معرفي ميکند