بازديد : 
دسته:
رئیس هیئت مدیره خانه تئاتر می‌گوید در شرایط حاضر با تئاتر آنلاین مخالف نیست ضمن این که خود هنرمندان در شکل سابق اجرا و در شرایط حاضر، در معرض آسیب هستند؛ تئاتر به هر شکل باید ادامه یابد.
ایرنا: در روزها و ماه‌های گذشته، جهان به سمت نوع مواجهه‌ای تازه با دنیای پیرامون خود رفته است؛ مواجهه‌ای که شکل ارتباطات را در فضای غیرحقیقی و مجازی توسعه داده و به دلیل مخاطرات ناشی از ناامنی ارتباطات در فضای حقیقی و واقعی متاثر از شیوع ویروس کرونا، این جنس از ارتباطات را کاهش داده است.
پس از حضور سینما و اکران فیلم‌های سینمایی در فضای مجازی در بحبوحۀ شیوع کرونا و قرنطینۀ خانگی، این روزها خبر از نمایش تئاتر در فضای مجازی و اجرای آنلاین تئاتر به عنوان شیوه‌ای معقول در شرایط حاضر می‌رسد؛ شیوه‌ای که شاید اساسا با ماهیت تئاتر، این هنر نفس به نفس بیننده و بازیگر مطابقتی نداشته باشد اما با توجه به محوریت شیوع یک بیماری اپیدمیک و با توجه به تعطیلی چندماهه تئاتر و فعالان این عرصه، تنها گزینه ممکن به نظر می‌رسد.
تئاتر شاید شبیه‌ترین هنر نمایشی به ذات انسانی ارتباطات اجتماعی است و همان اندازه که نمی‌توان شکل ارتباطات ناب انسانی را به رابطه‌ای همیشگی و همراه با الویت در ارتباطات مجازی تقلیل داد اما در ماه‌های گذشته فناوری اطلاعات و اتباطات بسیار به کمک جبران ارتباطات صدمه دیدۀ انسانی و لزوم برقراری فاصله اجتماعی آمد؛ موضوعی که امروز هم می‌تواند بخشی از خلاهای تئاتر (این هنر نزدیک به ماهیت ارتباط انسانی) را تسکین بخشد و در این روزهای بیماری و بیکاری و توقف، روزنی از حرکت و جریان زندگی باشد.
البته که اجرای آنلاین تئاتر مخالفان سفت و سختی هم دارد که این شیوه را از مفهوم عاری نمودن این هنر ریشه‌ای تصور می‌کنند اما برای دیگران این شیوه صرفا، ابزاری است که می‌تواند در این روزها از رکود و توقف جلوگیری کند.
استمرار مهمتر از فرم است
ایرج راد رئیس هیئت مدیره خانه تئاتر در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا، بیان کرد: در شرایط حاضر و موقعیتی که وجود دارد من با کار تئاتر کردن به این شکل و شمایل (آنلاین) مخالف نیستم. ضمن این که نباید دور از نظر داشت که مسئله این است که خود هنرمندان در شکل اجراهای سابق آن هم در شرایط حاضر، در معرض آسیب هستند؛ به دلیل عدم حفظ فاصله اجتماعی و تمریناتی که باید انجام شود و مستلزم در کنار همدیگر بودن است، به علاوه این که مسئله امکانات پشت صحنه مطرح است و به ویژه در مورد گریم هنرمندان، مسئله وجود دارد.
گریمور نمی تواند از تمام هنرمندان حفظ فاصله کند، ضمن این که بهداشت لوازم خود گریمور هم مطرح است و مسائلی از این دست که در تئاتر موضوعیت دارد، سلامت هنرمندان را مورد مخاطره قرار می‌دهد؛ اما هنرمندان تئاتر گاهی از خود گذشتی های فوق العاده ای داشته اند و در این زمینه هم ممکن است خیلی به این مسئله فکر نکنند و به دلیل این که کاری کرده باشند، کارشان را به شکلی ارائه دهند.
وی افزود: ولی موضوع این است که باید دید این کار به چه طریقی می‌تواند پخش شود که خصوصیت حداقلی تئاتر را حفظ کند؛ چون وقتی تئاتر به صورت زنده اجرا و پخش می شود، عملا بدل به نوعی گزارش تئاتر می شود و نه خود تئاتر. مانند این که بروید و یک موسیقی را در یک کنسرت ببینید و این تاثیرات بسیار متفاوت نسبت به زمانی دارد که به شخصه آن موسیقی را می‌شنوید؛ در کنسرت برجستگی و تاکیدها مشخص است.
اجراهای تئاتر آنلاین، می‌توانند خوب باشند
ایرج راد که تجربه سه دهه (از سال ۴۶ تا ۷۹) اجرای تئاتر تلویزیونی در جایگاه بازیگر و کارگردان را دارد (تئاترهایی چون: ایستگاه ۱۳۴۶، آریا داکاپو ۱۳۴۷، در شاهراه ۱۳۵۰، دکتر فاستوس ۱۳۶۴و کشتی نوح ۱۳۸۷) در اشاره به دشواری‌های اجرای آنلاین تئاتر، تاکید کرد: در تئاتر دکوپاژی که تماشاگر مشاهده می‌کند، بر اساس چیزی است که کارگردان خواسته و بازیگر به آن سمت معطوف است تا بدین شکل نگاه تماشاگر معطوف بدان شود اما در کار آنلاین انگار دکوپاژ توسط کارگردان دیگری شکل می گیرد و اوست که تصمیم می گیرد تصاویر به چه شکل و از چه زوایایی و با چه دیدی پخش شود و خود این موضوع بسیار مهم است.
مانند کار تئاتر تلویزیونی است که ضبط می شود و پخش می شود و اینجا با تهمیداتی که کارگردان از قبل در نظر رفته است به صورت زنده دکوپاژ می شود و تصاویر را می دهد چون یک دوربین در اینجا وجود ندارد که صرفا صحنه را نمایش بدهد و این جذاب نیست و چند دوربین هستند که بر اساس یک دکوپاژ قسمت های مختلفی را که کارگردان تلویزیونی دکوپاژ کرده است را توسط دوربین ها و سویچری که پشت دستگاه نشسته است، پخش می‌کنند و در ارتباط با تماشاگر قرار می‌دهند.
وی ادامه داد: اما وقتی تئاتر به صورت آنلاین پخش می شود، می شود آن را دید اما تماشاگر در سالن حضور ندارد و این ارتباط از طریق یک فضای الکترونیک برقرار می شود. این که این کار چقدر بتواند تاثیرگذار باشد، بستگی به عوامل متعدد و گروهی دارد که در این زمینه کار می کنند و می تواند برخی اوقات کار گزارشی خوبی باشد، همچنان که ممکن است این گونه نباشد.
این بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون، خاطرنشان کرد: ولی در این موقعیت اگر هنرمندانی خواسته اند این کار را بکنند ما نباید جلوی آنها را بگیریم؛ آن هم به این بهانه که کسی حق ندارد به شکل دیگری کار کند. آنها خواسته اند کار کنند و جایی هم حمایت می کند؛ امیدوار هستیم تماشاگرانی که در این شکل در ارتباط قرار می گیرند، بتوانند کارهایی را در حد مطلوب تماشاکرده و با آنها ارتباط برقرار کنند.
اما در این شرایط چه کار می توان کرد؟ نمی شود تئاتر را به صورت استاندارد قبلی داشته باشیم و تئاتری ها اگر مدتی طولانی کار نکنند، چه کنند؟ اگر این داستان دو، سه سال به طول بیانجامد، نتیجه تئاتر چه خواهد شد؟ و به کجا خواهد رسید؟
نوشته: 
جولای 30th, 2020 
