در یکی از سایتهای خبری گزارشی درباره بیاعتنایی به پروژههای فرهنگی در هفته دولت آمده بود، خبرنگار دغدغهمند حوزه فرهنگ شاکی از آن بود که چرا در هفته دولت خبری از بازگشایی کتابفروشی یا شروع پروژهای فرهنگی در میان نیست و چرا نباید این حوزه هم سهمی هر چند ناچیز در نگاه دولت به برنامهها و دست آوردها و هفته دولت داشته باشد؟!
من بر خلاف نگاه این خبرنگار بر این باور هستم که در هفته دولت خوب بود وزارت فخمیه فرهنگ و ارشاد اسلامی سراغ کتابفروشیها میرفت، به ویژه کتابفروشیهای نوپا که چندی بیش نیست که تاسیس شدند و صاحبان خوشفکر و دلسوز آنها سعی کردند در روزگار دشوار کرونا نویدبخش امید باشند و دریچهای جدید به دنیای فرهنگ بگشایند. یادم است در زمان اجرای طرحهای فصلی با چند کتابفروشی تازه تاسیس که صحبت کردم، آنها به دلیل برخی مسائل بوروکراسی شامل کتابفروشیهای طرح فصلی نمیشدند و برای برخورداری از این طرح باید راه درازی طی میکردند و با وضعیت کشور و باز و بسته شدن پیاپی کتابفروشیها نیاز به حمایت بیشتری داشتند تا در میانه راه به یکباره از کار باز نمانند.
اهمیت تاسیس کتابفروشیهای جدید از چند منظر قابل بررسی است؛ نخست اینکه با تاسیس کتابفروشیهای جدید ایدهای نو به بازار کتابفروشان ترزیق میشود و این ایده همان فروش کتاب به شیوههای جدید و آنلاین است که در دوران کرونا و با بسته شدن پیاپی کتابفروشیها اهمیت حیاتی برای آنها دارد. همزمان با باز شدن برخی کتابفروشیها، از آن طرف بعضی کتابفروشیهای قدیمی به دلایلی از جمله مشکلات مالی ناشی از تورم، بالا رفتن قیمت کاغذ، علاقه نداشتن وراث به ادامه شغل پدران خود بسته شدند که میتوان به کتابفروشی قدیمی طهوری اشاره کرد که بیش از یک سال است دیگر تابلوی آن در راسته کتابفروشیهای خیابان انقلاب به چشم نمیخورد و در عوض جای خوشحالی دارد که این کتابفروشی جای خود را به کتابفروشی جدید دیدآور داد. نکته دیگر درباره کتابفروشیهای جدیدی که طی ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰ به جمع کتابفروشیهای تهران افزوده شدند، مکانهایی است که آنها برای آغاز فعالیت خود انتخاب کردند که به جز کتابفروشی نوک مدادی و دیدآور که در راسته کتابفروشیهای انقلاب هستند، مابقی در خیابانهایی قرار دارند که به نوعی میتوان به آنها کتابفروشیهای محلی را اطلاق کرد، لذا فعالیت و ادامه حیات آنها مهم است چون میتوانند در محلات به رشد و افزایش سرانه مطالعه کتاب در محلات موثر باشند. نکته پایانی نوع فضای چیدمانی کتاب در این کتابفروشیهاست که ویترین تازه و جدید آنها مخاطب دلزده و بیحوصله را به داخل کتابفروشی میکشاند تا در این روزهای دلزده و طاعونی لحظهای از دنیای بیرون فارغ شوند و در دنیای کتاب و کاغذ غرق شوند و برای چند ثانیه نفس بکشند.
مهسا بدریان، از اعضای کتابفروشی «راما» میگوید: کتابفروشی ما به دلیل فعالیت در حوزه ژانر علمی، تخیلی و فانتزی توانسته در مدت فعالیتش مخاطب خود را پیدا کند، اما به دلیل شرایط کرونایی کشور و تعطیلی پیاپی کتابفروشیها نتوانسته چندان در بحث فروش آنلاین موفق باشد، به ویژه که قادر به ارائه تخفیفهایی مانند سایت سی بوک و ایران کتاب نیست و بهتر است که دولت جدید در انجام طرحهای حمایتی چنین مسائلی را در نظر بگیرد، زیرا در غیر اینصورت شرایط خوبی برای کتابفروشیها قابل تصور نیست.
یکی دیگر از کتابفروشیهایی که بیش از یک سال از فعالیتش میگذرد، «کتابمان» است، پگاه فارسیجانی درباره وضعیت این کتابفروشی میگوید: هنوز به دلیل ارتقای کتابفروشی نتوانستهایم در طرحهای فصلی شرکت کنیم چون شرایط کرونایی کشور باعث شد به آنچه مطلوب ما بود، دست پیدا کنیم. با این حال فعلا از وضعیت فروش راضی هستیم.
با توجه به آنچه درباره تاثیر و اهمیت کتابفروشیهای نوپا اشاره شد نیاز است که دولت جدید با نگاه ویژه به آنها نگاه کند تا آنها نیز بتوانند هم از طرحهای حمایتی فصلی برخوردار شوند و هم با ایده های نو به بازار کتابفروشان رونق دهند.
در پایان میتوان به اسامی برخی از کتابفروشیهای جدید مانند کتابمان، دی، راما، گوشه، نوک مدادی، زیتون، شانزده و چند شعبه جدید از ثالت، نگاه، کتابشهر و هوپا نام برد.