یک جامعه‌شناس به تحلیل نمایش «ارور ۴۰۴» به کارگردانی عباس جمالی که این روزها در سالن سمندریان تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه است، پرداخت.

ادامه مطلب

آغاز داوری آثار بیستمین دوره جایزه قلم زرین از فروردین ۱۴۰۱/ هنوز امکان مالی برای جداسازی حوزه‌های کودک و نوجوان فراهم نیست

ادامه مطلب

نمايش احتمالات به نويسندگي و کارگرداني علي شمس دي ماه به صحنه رفت و ماه بهمن هم اجراي آن در تئاتر شهر ادامه خواهد داشت. احتمالات روايت علي شمس از تاريخ ايران. اين اثر اپيزوديک به پديده ي تلخ و هميشگي کتاب سوزي و نخبه کشي در تاريخ ايران مي پردازد. علي شمس با نگاهي پر از شک و احتمال تاريخ بي خردي را به تصوير مي کشد. اين نمايش با رويکردي پست مدرن توليد شده و سبک ، ژانر،شيوه هاي اجرايي و زبان هاي متفاوت را در هم مي آميزد. علي شمس در اين اثر بزنگاه هاي مختلف تاريخ اين مملکت را از حمله ي اعراب تا شيوع ويروس کرونا با يک احتمال جديد روايت مي کند. شايد بتوان گفت علي شمس يک دنياي موازي را روي صحنه به اجرا درمي آورد و اجراي اين نمايش بهانه‌اي شد براي اين گفت وگو:

چرا به جاي يک سالن خصوصي مجموعه ي تئاتر شهر را براي اجراي احتمالات انتخاب کردي؟

با مجموعه ي تئاتر شهر چهار سال پيش صحبت کرده بودم. يعني سال نود و چهار و در دوران مديريت سعيد اسدي. من بعد از اجراي قلعه ي انسانات سال ها بود که اجرايي در تئاتر شهر نداشتم. البته مناسبات تئاتر خصوصي را هم به واسطه ي کفِ فروش و تورم اجرا نمي پسنديدم. دنبال سالني بودم که بتوانم با يک دکور سنگين و غير قابل جا به جايي نمايشم را اجرا ببرم. بنا بر اين تنها جايي که اين شرايط برايم مهيا مي شد، تئاتر شهر بود که با مديريت وقت صحبت کردم و قرار شد سالن چهارسو اجرا برويم و الآن اين اتفاق بعد از يک وقفه ي دو ساله  به واسطه ي کرونا پيش آمد.

ادامه مطلب

زندان «مسئله» و مفهومي مدرن است. تا پيش از عصر مدرن، زندان روال خاصي نداشت. مجرمان به دليل اين‌که عمل مجرمانه‌شان قداست پادشاه را زيرسوال مي‌برد، مجازات مي‌شدند و مجازات‌ها معمولا تناسبي با جرم نداشت، چرا که عمل مجرمانه دو قرباني داشت؛ نخست قرباني اصلي و ديگري پادشاه يا حاکم که عمل مجرم ساحت ملکوتي او را لکه‌دار مي‌کرد. به همين دليل زندان‌هاي طويل‌المدت با شرايط بازداشت غيرانساني، تعزيرهايي چون بريدن دست و پا و گوش و… در نهايت اعدام اعمال مي‌شد. (فراموش نکنيم که قوانين حقوق بشري محصول تفکر مدرن است.) گاهي نيز در جوامع کهن از جمله روم باستان مجرمان به دليل شکستن تابوها يا برخي کارهاي مجرمانه ديگر از تمامي حقوق شهروندي و انساني خود محروم مي‌شدند. به انسان‌هاي پس از اين محروميت هوموساکر گفته مي‌شد. چنين شخصي به «وضعيت استثنايي» مي‌رسيد و هرآن ممکن بود کسي او را بکشد بدون اين‌که کسي کار کشنده را«عمل مجرمانه» بداند. در عصر جديد اين مفهوم را «کارل اشميت» در کتاب«الهيات سياسي» (با ترجمه ي ليلا چمن خواه به فارسي منتشر شده است) مطرح کرد و بعدها جورچيو آگامبن در کتاب «وضعيت استثنايي»
(اين کتاب نيز با ترجمه ي پويا ايماني به فارسي منتشر شده)‌ آن را بسط داد. هوموساکر عملا زندگي برهنه‌اي داشت و مي‌توان گفت که انساني در نوبت اعدام بود.

اما از عصر روشنگري به بعد اعتراض‌هاي عليه سيستم و سازوکار زندان شکل گرفت. نظام‌هاي تقنيني جوامع در عصر مدرن به اين نتيجه رسيدند که بايد به جاي مجازات بدني مجرمان به مجازات روحي آن‌ها فکر کرد و آن‌ها پس از تعذيب بايد دوباره به جامعه برگردند. يعني بايد بازپروري شوند.در عصر جديد مجرم بدل به يک ابژه شناسايي بدل شد، چرا که قاضي بايد تمام زندگي مجرم را بررسي کند تا بتواند متوجه شود که مثلا او در چه وضعيت روحي و جسمي جرم را مرتکب شده تا بتواند مجازاتي در خور جرم درنظر بگيرد.

ادامه مطلب

«محمدرضا اصلاني براي اهل هنر فرهنگ چهره‌اي شناخته است که نيازي به معرفي ندارد. او نماد بارز يک روشنفکر است، ديد وسيع و اطلاعات گسترده‌اش از او شخصيتي فراتر از يک فيلمساز و شاعر مي‌سازد، در مورد خاطره و خاطره‌نويسي با او با گفتگو نشستيم.»

از نظر شما به عنوان يک فيلمساز که آثار مستند هم ساخته است خاطرات نوشته شده ايرانياني که خاطرات خود را نوشته و منتشر کرده‌اند با خاطره‌نويسي در ساير نقاط جهان چه تفاوت‌ها يا تشابهاتي دارد؟

سانسور، خودسانسوري، ما خودمان را مدام سانسور مي‌کنيم. در نتيجه شما در کتاب‌هاي خاطرات ايراني‌ها کم‌تر (خيلي معدود) به افراد «بد» بر مي‌خوريد، اصلا به مسايل نامطلوب شخصي نويسنده اشاره نمي‌شود. مثلا شما در کتاب (کودکي يک رئيس) که ژان پل سارتر براساس خاطرات خودش نوشته، اعتراف به اين که در کودکي مورد تجاوز قرار گرفته را به وضوح مي‌بينيد و از اين نمونه‌ها در ادبيات جهان بسيار است.

ادامه مطلب