و فرصتی که هدر رفته

نقد و بررسی کتاب، حافظ موسوی: اغلب تاريخ نويسان و منتقدان ادبي بر اين باورند که دهه ي چهل شمسي پربارترين دوره ي حيات شعر نو فارسي بوده است. اين داوري از حقيقت به دور نيست، زيرا مهم ترين کتاب هاي شعر شاعراني چون شاملو، اخوان، رحماني، نادرپور، شاهرودي، مشيري، کسرايي، فروغ، سپهري، آتشي، م. آزاد، مفتون اميني، خويي، رويايي، سپانلو و حميد مصدق در اين دوره يعني در فاصله ي نيمه ي دوم دهه ي سي تا اواخر دهه ي چهل منتشر شده است. اغلب اين شاعران کساني هستند که کتاب هايشان همچنان تجديد چاپ مي شود. با نگاهي اجمالي به کارنامه ي اين شاعران در دهه ي پنجاه (هم به لحاظ تعداد آثار چاپ شده و هم به لحاظ کيفيت آثار) مي توان فهميد که شعر فارسي پس از يک دوره ي ده پانزده ساله ي شکوفايي، از اواخر دهه ي چهل وارد دوره ي رکود شده بود. در بررسي علل و عوامل اين رکود، علاوه بر اشباع شدگي زبان و سبک و سياق زيباشناسي آن نوع شعر، بايد شرايط تاريخي و سياسي کشور در آن دوره را در نظر داشته باشيم. موضوعاتي چون رونق اقتصادي کشور و ظهور طبقه ي متوسط نسبتا مرفه از يک سو و تشديد استبداد شاهنشاهي از سوي ديگر، مسدود شدن هرگونه منفذ براي مبارزه ي سياسي مسالمت آميز و به تبع آن، شکل گيري جنبش هاي مسلحانه ي چريکي و عوامل متعدد ديگري که برشمردن آن ها از حوصله ي اين بحث خارج است ، نمي تواند در شکل گيري جريان هاي هنري و ادبي آن دوره بي تأثير بوده باشد.