وب سایت مجله آزما |AzmaOnline.Com

بحثي در چگونه‌گي ترجمه شعر

ترجمه‌هاي تام پاولين^۲ از شعر اروپا

  استيفاني شووِرتر^۱

ترجمه: اميرحسين افراسيابي

در ترجمه‌ي شعر، صداي شاعر بايد شنيده شود يا صداي مترجم؟

تام پاولين، شاعر معروف ايرلندي ترجمه‌ي شعرهائي از حدود ۳۰ شاعر اروپائي را، با روشي بحث انگيز، در سال ۲۰۰۴ منتشر کرده است. نوشته‌ي زير بخشي از مقاله ايست که خانم استيفاني شوورتر، منتقد و پروفسور در ادبيات انگليسي در دانشگاه‌هاي فرانسه، در باره‌ي روش ترجمه‌ي تام پاولين نوشته است. در اين مقاله ترجمه‌ي سه شعر مورد بررسي قرار گرفته است. من اما، به منظور دوري از دراز شدن سخن، تنها بررسي يک شعر را اين‌جا آورده ام. نکته‌ي ديگر اين که نويسنده در تحليلش بخشي از شعر را نقل کرده و اين براي خواننده‌ي فارسي زبان که شايد با کار تام پاولين آشنا نبوده و دسترسي به اين شعر نداشته باشد، کافي به نظر نمي‌رسد. به همين دليل در پايان، برگردان تمام شعر را به ترجمه‌ي تام پاولين و ترجمه‌ي نورمن شاپيرو  (براي مقايسه) آورده ام.

ادامه مطلب

علاقه و تسلط دکتر کزازي نسبت به زبان فارسي بر هيچ‌کس پوشيده نيست. وقتي قرار شد پرونده‌اي در مورد مهاجرت تدارک ببينيم بر آن شديم که از نگاه ايشان نيز مساله مهاجرت و تاثير آن بر خلق هنري و ادبي را بررسي کنيم. مثل هميشه با مهرباني پذيراي ما شد و در يک عصر زمستاني با هم به گفت‌وگو نشستيم.

ادامه مطلب

دکتر کورش صفوي با اين‌که خيلي کم مصاحبه مي‌کند، اما دانش فوق‌العاده، مهرباني و روحيه معلمي‌اش آن‌قدر تاثير مثبت بر هزراران شاگردي که تا به حال داشته باقي گذاشته که که اکثر علاقمندان ادبيات و زبان‌شناسي او را بشناسند و به نيکي هم بشناسند.درباره‌ي بحث مهاجرت از ديدگاه زبان‌شناسي بهترين کسي که مي‌شد به سراغش رفت او بود. استادي که افتخار شاگردي‌اش سال‌هاست که با من است.

ادامه مطلب

مديا کاشيگر به گفته‌ي خودش مترجمي دو فرهنگي است. تحصيلاتش را در فرانسه به پايان رسانده و در طي سال‌هاي متمادي، کتاب‌هاي بسياري از فرانسه به فارسي برگردانده است. با او درباره‌ي تأثير ترجمه بر فرهنگ مترجم و ترجمه به مثابه يک مهاجرت فرهنگي گفت و گو کرديم:

آيا ترجمه را نوعي مهاجرت ذهني مي‌دانيد؟

ادامه مطلب

بحثي در کناره ميز چهارگوش، پيرامون شعر اکنون

آن‌چه که «شعر اکنون» مي‌ناميم، گونه‌اي از شعر رايج امروز است که به گمانم بيش از آن که ادامه جريان شعر نيمايي و پسانيمايي و بعد از آن باشد. جرياني است تأثير پذيرفته از شعرهاي ترجمه شده و متأثر از نظريه‌هايي که شايد در زادگاهشان اعتبارمند باشند و نه در اين‌جا و يکي از معضلات اين‌گونه شعري، بيگانه‌گي‌اش با مخاطب است آن‌قدر که بسياري از فرهيختگان اهل قلم هم، هرگاه بحثي پيش آيد درباره اين‌گونه شعري، حرف اول و آخرشان يک جمله است! اين به اصطلاح شعرها را نمي‌فهميم! به هر روي؛

گفتيم گفت‌وگويي داشته باشيم در اين زمينه و در قالب ميزگرد با يک شاعر حافظ موسوي، يک شاعر و مترجم شعر، احمد پوري و شاعري ديگر محمود معتقدي و اسدالله امرايي مترجم تا مقدمه‌اي باشد براي گفت‌وگويي ديگر در همين زمينه. با چند تحليل‌گر و منتقد، شايد که چراغي روشن شود براي بهتر ديدن و بحث به اين شکل آغاز شد که؛

ادامه مطلب

روز جمعه دوم بهمن ماه جامعه فرهنگي ايران ابوالحسن نجفي را از دست داد. فرهيخته مردي که رفتن‌اش نه فقط جامعه فرهنگي، که کليت فرهنگ و تلاشگران عرصه فرهنگ معاصر را با ضايعه‌اي روبرو کرد ضايعه اي که بي‌ترديد زخم برجاي مانده از آن تا ساليان ناپيدا التيام نخواهد يافت زخمي که عمق و وسعت آن زماني به درستي ديده خواهد شد که دريابيم جاي خالي او به سادگي پر نمي‌شود. چنان که جاي خالي شماري ديگر از چهره‌هاي درخشان فرهنگي که در اين سال‌ها و سال‌هاي پيش‌تر رفتند هنوز و همچنان خالي مانده است و بيم و هراس از خالي ماندن اين حفره‌هاي پرناشدني هر بار که ستاره‌اي از آسمان ابرآلود هنر و فرهنگ اين سرزمين به مغاک خاک مي‌رود دل اندک‌شمار مردماني را که هنوز و در کنار دغدغه‌هاي روزمره به آينده فرهنگي زادبومشان مي‌انديشند مي‌لرزاند، به سختي.

ادامه مطلب

در هشتم اکتبر سال جاري کميته‌ي اهداکننده‌ي جايزه‌ي نوبل اعلام کرد که جايزه‌ي نوبل ادبيات سال ۲۰۱۵  را به «اسوتلانا آلکساندروونا آلکسي‌يويچ» (روسي: Светлана Александровна Алексиевич) اعطا مي‌کند که مجموعه‌ي آثارش از نظر نوع و چشم‌انداز از ويژگي خاصي برخوردار است. او چهاردهمين زن برنده‌ي جايزه‌ي نوبل ادبيات است و البته اولين زن روس  که به دريافت اين جايزه نايل آمده است. پيش از او به نويسندگاني از روسيه جايزه داده‌اند. ايوان بونين، بوريس پاسترناک (که جايزه را  نپذيرفت) و ميخاييل شولوخف، جوزف برادسکي و آلکساندر سولژنيتسن. همه‌ي نويسنده‌ها و شاعران روس زبان که تا کنون نوبل ادبي گرفته‌اند به جز ميخاييل شولوخف، همگي تبعيدي يا مخالف حکومت بودند. اسوتلانا آلکسي‌يويچ هم در روزگاري که در روسيه حکومت شوروي برقرار بود، مخالف شوروي بود و الان هم از مخالفان حکومت فعلي روسيه است.

ادامه مطلب

چه ضرورتي شما را وادار کرد دست به نوشتن اين کتاب که درواقع يک اثر مرجع به شمار مي‌آيد بزنيد؟

من از دهه‌ي شصت دغدغه‌ام اين بود که کتاب چاپي در ايران چه‌طور به وجود آمد و اولين کتاب فارسي چه‌گونه چاپ شد.

ادامه مطلب

سخن از شاعريست، با چشم‌انداز سيّال «اسب سفيد وحشي» که از اسطوره تا تاريخ، کلامي‌ از جنس آفتاب و شن را بر آستانه‌ي «عشق، مرد، مرگ» به خدمت هستي جهان شعر گرفته است. روايت‌هاي آتشي در حوزه‌ي شعر، روايتي از رنگين‌کمان گذشته‌هاي بومي، تا به امروز و آينده‌هايي که در راه است. زبان شاعر، در اين رهگذر از کارکردي بهره مي‌گيرد، که انديشه و دغدغه‌هاي انساني و زيستن را پيوسته به همراه دارد. گفتني‌ست که «عدالت»، «عشق» و دلبستگي به آزادي آدمي، در چشم‌انداز سروده‌هاي آشتي، همواره جايگاه روشني را با خود بر دوش مي‌کشد.

ادامه مطلب

در فرصت کوتاهي که اخيراً عبدالله کوثري به تهران آمده بود، براي احوالپرسي تلفني با او تماس گرفتم و از آن‌جا که نمي‌توان با کوثري صحبت کرد و از ادبيات چيزي نگفت، نظر او را درباره‌ي موضوع پرونده‌ي اين شماره، يعني علت توجه مردم در ايران و ساير نقاط دنيا نسبت به داستان‌ها و رمان‌هاي مستند پرسيدم؛ و کوثري اين سؤال را با سؤالي پاسخ داد:

شما فکر نمي‌کنيد آن‌چه به عنوان آثار برتر ادبي در آن سوي جهان توليد مي‌شود هم چيز قابل توجهي نيست و به همين دليل مردم به عنوان مخاطب فکر مي کنند بهتر است دست کم تاريخ و وقايع مستند را بخوانند که حداقل آموزنده است؟!

ادامه مطلب