نخستین نمایشگاه بنکسی در گلاسکو
شهری که هنر خیابانی هویتش را امضاء کرد
شماره ۱۷۶- پژمان سلطانی
آثار هنري، پس از تولد از ذهن هنرمند بايد به حيات خود ادامه دهند؛ حتي اگر از همان ابتدا نام و نشاني از هنرمند نباشد. درست مانند آثار « بنکسي» که سالهاست بر ديوار شهرها حک و ماندگار ميشوند. گرچه هنوز پس از گذشت ۱۴ سال از نخستين اثر بنکسي کسي نام و نشان دقيق او را نميداند؛ اما نخستين نمايشگاه آثار او، طي ماه جاري ميلادي در شهر گلاسکو در جنوب اسکاتلند برگزار شد. نمايشگاه انفرادي بنکسي که درواقع نخستين نمايشگاه آثار اين هنرمند گرافيتي طي ۱۴ سال گذشته است، به نمايش برگزيدهاي از آثار او و تعدادي از شابلونهاي خاص مورد استفاده بنکسي براي خلق آثارش اختصاص دارد. اين نمايشگاه انفرادي که Cut & Run نام دارد در هفتهي آخر ماه ژوئن ۲۰۲۳ ميلادي در گالري هنر مدرن گلاسکو به نام GoMA افتتاح شد. در اين نمايشگاه مخاطبان شاهد آثار بنکسي از سال ۱۹۹۸ ميلادي تا به امروز يعني سال ۲۰۲۳ ميلادي هستند.
مثل مدرک يک جنايت
بنکسي سالها خود و ابزار کارش را از چشم مردم پنهان کرده است. اما در اين نمايشگاه، قصد دارد دربارهي آثار و ابزارش بيشتر صبحت کند. او دربارهي شابلونها ميگويد: «من اين شابلونها را سالها پنهان نگه داشتهام. آنها ميتوانند مدارکي براي جنايتهاي انجام شده، روي ديوارها باشند»! او ادامه ميدهد: «از عمر خلق بعضي از آنها سالها گذشته؛ اما اثر آن به جاست. بنابراين آنها را به نمايش گذاشتهام. علاوه بر اينکه حالا و پس از گذشت سالها از خلق هر اثر، نميدانم کدام جنايت، بزرگتر است»
پشت صحنه هميشه جذاب است
پس از پايان هر فيلم و سريالي، سکانسهاي پشت صحنهي آنها همواره جذابند؛ شايد به اين دليل که حقيقتي خاص در دل آنها نهفته است؛ حقيقتي عريان از لحظههاي تولد يک اثر هنري.
هدف از برپايي نمايشگاه آثار بنکسي هم همين عنوان شده است؛ نمايش پشت صحنه و روند ساخت هر اثر. اين هنرمند از شابلونهاي اصلي براي خلق نسخههاي جديد بسياري از آثار معروف خود استفاده کرده است.
– Kissing Coppers يکي از همين آثار است که براي نخستين بار در سال ۲۰۰۴ ميلادي بر روي ديوار رستوران «پرنس آلبرت» در برايتون نقش بست.
Mobile Lovers – ؛نقش ديگري بود که در سال ۲۰۱۴ ميلادي بر ديوار يکي از کوچههاي شهر بريستول، حک شد. اين اثر که موضوع «درآغوش گرفتن» را بيان ميکند؛ تصوير زن و شوهري را نشان ميدهد که هر دو از روي شانهي ديگري به صفحهي نمايش خود نگاه ميکنند.
بنکسي مکان خلق آخرين اثر خود را هرم گلستونبري انتخاب کرد. اثر حک شده روي آن نيز جليقهاي ضدگلوله است. شابلون و نحوهي طراحي اين اثر نيز در اين نمايشگاه درمعرض ديد علاقهمندان قرار گرفته است.
اما يکي آثار ماندگار بنکسي در ذهن بسياري از مخاطبان ، «دختري با بادکنک» است. بنکسي شابلونهاي اين اثر را به صورت تفکيک شده به اين نمايشگاه آورده. دختري با بادکنک لحظاتي پس از حراج يک ميليون پوندي در ساتبيز در سال ۲۰۱۸ ميلادي، يکي از جسورانهترين بدلکاريهاي تاريخ هنر نام گرفت و ساعاتي بعد نيز دچار اسيب شد. اما اثر نيمه خرد شدهي آن، چند سال بعد به قيمت بيش از ۱۸٫۵ ميليون پوند فروخته شد. در اين نمايشگاه بنکسي نشان ميدهد که چهطور اثر طراحي شده توسط خودش، يعني دختري با بادکنک را ويران ميکند!
يک مخروط چهل ساله
بنکسي دليل برپايي نمايشگاه خود در گالري هنر مدرن را جذابيت مجسمهي ورودي گالري عنوان ميکند. او ميگويد چهل سال است که مخروط قرمز رنگ ترافيک، روي سر اين مجسمه قرار دارد و کسي نتوانسته آن را از روي سر مجسمهي ولينگتون بردارد. عليرغم تلاشهاي شوراي شهر و پليس براي برداشتن مخروط ترافيکي از روي سر مجسمه، هر روز، مخروط ديگري روي سر مجسمه قرار ميگيرد! اين ويژگي شبيه به اثار بنکسي است؛ آثاري که همهجا هستند اما کسي هويت و چهرهي هنرمند خالق آن را نميشناسد! مثل مخروطي ترافيکياي که هميشه هست، اما کسي نميداند چه کسي اين کار را انجام ميدهد.
سه ماه با بنکسي
نمايشگاه Cut & Run، قرار است به مدت سه ماه ادامه داشته باشد تا علاقهمندان بيشتري بتوانند از نمايشگاه بازديد کنند.
مدير موزه GoMA، گرت جيمز نمايشگاه را در يک جمله اين طور توضيح ميدهد: «نمايشگاه آثار بنکسي براي شهر مناسب و کامل است» او ادامه ميدهد:« اين فرصتي است که براي نخستين بار در زندگي با هنرمندي کار کنم که طي ۲۵ سال گذشته مردم بدون آنکه او را ببينند، هنر او را ديده و لذت بردهاند. او مردم سراسر کشورهاي جهان را با کارهاي خود هيجانزده کرده و به چالش کشيده است»
سوزان آبتکن، رئيس شوراي شهر گلاسکو نيزميگويد:« هنر خياباني يکي از امضاهاي شهر گلاسکو است. هيچکس تا به حال بهاندازهي بنکسي براي قرار دادن هنر خياباني در قلب فرهنگ، سياست و جامعه تلاش نکرده است»